Yvon Koopman: “Kunst voor alle lagen van de bevolking.”
De kunstwerken van Yvon Koopman herken je meteen. Ze zijn kleurrijk en vol met fantasie. Ze werkt vaak samen met scholen, buurten, gemeenten en is er dan op uit personen zelf actief te laten worden. Naast werken in opdracht maakt ze autonoom werk.
Ze creëert een wereld die niet bestaat. Ze maakt iets uit niets, op het eerste gezicht onbeduidende componenten. Op het moment is ze bezig met het maken van een schildpad, een zwerfschildpad om precies te zijn. Yvon: “Het begon met een kapotte tennisbal en een paar takjes. Die bleken goed bij elkaar te passen.”
Fantasietaal
Soms gebruikt ze gescheurde Chinese of Arabische kranten en maakt daarmee een eigen fantasietaal geïnspireerd door de kalligrafische mogelijkheden van die letters. “Het voelt alsof ik verkeer in een beschermd gebied, waarbij ik wegvlucht van de boze buitenwereld.” Maar vaker zoekt ze die buitenwereld juist op, in diverse ‘participatieprojecten’.
Portieken
In de Schiedamse wijk Nieuwland, een wijk die is gebouwd in de jaren vijftig, een wijk met veel immigranten, deed ze een ‘Portiekproject’, waarbij ze samenwerkte met de woningcoöperatie Woonplus. Daarbij leverde iedere bewoner van een portiek dierbare spullen aan. Daar maakte zij een stilleven van dat ze fotografeerde en dat vervolgens op een plaat werd geprint en boven hun eigen portiekdeur gehangen.
Ansichtkaart
“Het betrof 64 portieken. In elk portiek wonen zes gezinnen. Daar kwam een hele logistiek aan te pas, want uiteindelijk moesten de voorwerpen weer netjes terug naar de gezinnen.” Er zijn minaretten, kamelen, koffie- en theepotten, schoeisel, fruit, boomvruchten danseressen en vlaggetjes op te zien, mooi gecombineerd en voorzien van een kleurige lijst die precies past bij de kleur van het portiek. De woningcoöperatie had het idee er een boekje van te laten maken. Maar het leek Yvon beter er ansichtkaarten van te laten maken. “Daar kunnen ze meer mee. Dat bleek ook goed uit te pakken.”
Lichtspoor
In het project ‘Winterlicht’ deed ze met ouderen een community art project in het Julianapark in Schiedam. Het lichtspoor bestond uit gekreukte boterhamzakjes met light-sticks erin “Met de ouderen maakte ik een performance, een lichtspoor in het donker. De verlichte zakjes werden in rollators vervoerd en uitgestrooid in het park. Ze vonden het geweldig. Ze hadden een rol in het geheel en daarmee waren ze onderdeel van het kunstwerk.”
Boompotten
Langs de Doenkade in Rotterdam verschenen 15 reuze boompotten in felle kleuren met een boom erin, precies zoals het eruit ziet op de vensterbank. “De potten, gemaakt van polyester, zijn twee meter hoog en hebben een doorsnede van 2.27 meter, ze hebben geen bodem zodat de boomwortels kunnen doorgroeien. De potten zijn in elke ‘Ralkleur’ leverbaar. In Spijkenisse staat een blauw exemplaar op het Lobeliaplein met een gedicht op de rand van een bewoner uit de wijk.”
Kroonluchter
In de hal van de Openbare Basisschool De Kring in Schiedam maakte ze Kroonluchter, waarbij ze tekeningen van de kinderen in het ontwerp verwerkte. De lamp heeft een diameter van anderhalve meter en draait langzaam rond, waarbij de tekeningen, bewegend door de ruimte, op de muren worden geprojecteerd. “Het was een echte toverlantaarn. De school vroeg in eerste instantie om een muurschildering, maar ik wilde iets spannenders. Ik maakte het ontwerp, ik had nog nooit zoiets gedaan. De kinderen waren flabbergasted. ‘Moeder, ik wil ook zo’n lamp in de slaapkamer’, hoorde ik.” Als ze een sleutelwerk zou moeten aanwijzen, zou het dit werk zijn.
Torentje uit Leiden
Het “torentje” van het oude LUMC heeft ze gered van de sloop en staat nu prominent in de vijver van een Schiedams park als lichtbaken met elk seizoen een andere kleur licht, groen – lente, geel – zomer, rood – herfst en blauw in de winter.
Stronky
Voor haar ‘antiparkeerboompjes’ ‘Stronky’, haar alternatief voor ‘het Amsterdammertje’ die ze in brons uitvoerde, werd ze genomineerd als ‘uitvinder van het jaar’ door het IDNL.
Wit
Van gekreukte boterhamzakjes maakt ze panelen, en van kerstboomverpakking werd een bruidsjurk gemaakt voor een recycle modeshow. “2e prijs gewonnen.”
Vijftig
Hoe ervaart ze het kunstleven? “Ik ben heel tevreden met hoe het gaat. Er is altijd iets aan de gang, en constant ontmoet ik andere mensen en krijg ik weer nieuwe ideeën. Toen ik 50 werd maakte ik een tentoonstelling van objecten die mensen als cadeau gekregen hadden. Het ging me om het verhaal er achter. Dat noteerde ik. Zo kreeg ik van 50 mensen 50 verhalen.” En zo ontmoet ze allerlei lagen van de bevolking. “Dat is wel een rode draad. Niet alleen een onderwijzer, maar ook een tandarts, een rij-instructeur, iemand die werkt bij de vuilnisverwerking, een kunstenaar en noem maar op.”
Zestig
Toen ze zestig werd had ze door de tijd heen voorwerpen verzameld van bewoners van het zorgcentrum en maakte er objecten van. “Ik had daar een bijbaantje in de basiszorg.” De galerie was vlakbij zodat de bewoners het konden bezoeken. De tentoonstelling werd geopend door de burgemeester, Aboutaleb. “Hij moest ook een voorwerp inbrengen. Hij nam een schaal van zijn overgrootmoeder mee. Het was een bijzondere tentoonstelling.”
Kunst snappen
Rond een project zijn er altijd gesprekken. “Dat ken ik van oudsher. Vroeger zat ik in het onderwijs, het handvaardigheidsonderwijs, N20 heette dat toen. Pas op wat latere leeftijd, halverwege de dertig, ging ik naar de Rotterdamse Kunstacademie.”
Ze vindt het belangrijk dat kunst niet iets wat slechts door één laag van de bevolking begrepen (en aangeschaft) kan worden. “Als mensen niet snappen wat iets voorstelt, mogen ze het mij rustig vragen. Ik houd ervan dat het duidelijk is. De bruggetjes die ik sla naar groepen in de samenleving geven me heel veel energie.”
Afbeeldingen
1) Winterlicht, 2003, 2) Boompotten, 3) Wit, 4) beelden van zwerfafval, 5) Kroonluchter, 6) Portiek 2, 7) Portiek 5, 8) Yvon Koopman, 9) autonoom werk, 10) Lobeliaplein, 11) fashion award, 12) Arthotel 14, 13) Arthotel 6, 14) Stronky
