Vermeer in Dresden

Het Zwinger in Dresden  

Een tentoonstelling met een groot aantal doeken van Vermeer, een aantal dat zelden samengebracht zal worden, is voor mij een onweerstaanbare uitnodiging.
De lange treinreis van Den Haag naar Dresden, naar het Zwinger, heb ik er graag voor over.

Op die tentoonstelling speelt het schilderij Brief lezend meisje bij een venster, een hoofdrol.
Naar dat schilderij in eigen bezit (Gemäldegalerie Alte Meister), is grondig onderzoek gedaan met als verrassend resultaat een naakte Cupido in de tot dan toe ‘kale’ achtergrond. Bij het onderzoek is met behulp van een microscoop een uiterst dun laagje verf verwijderd.
De zo zichtbaar gemaakte cupido kan invloed hebben op de titel: brief zou wel eens liefdes brief moeten zijn, en meisje is wellicht bedoeld als verliefd meisje.
Dat die overgeschilderde Cupido er was, vermeldde Albert Blankert, dè Vermeer specialist, al in zijn boek over Vermeer. Hij deed dat op basis van röntgen foto’s die Wheelock in 1981 gepubliceerde.

In de tentoonstelling heeft het verliefde meisje een eigen zaal; de laatste in de gebruikte reeks. Daar zijn tevens de geschilderde attributen tentoongesteld: de afgebeelde fruitschaal (Delfts blauw), het tapijt, de stoel, en het door haar gedragen hesje.
In een voorgaande zaal is de gehanteerde techniek uitgebreid beschreven. In een daar continu afgespeelde video zijn sterk ingezoomde details uit het schilderij te zien. Het is zonder meer fascinerend te constateren hoe helder de gebruikte kleuren blijven, hoe verzadigd ze zijn.

In de eerdere zalen die deel uitmaken van de speciale tentoonstelling over Vermeer zijn er vergelijkbare schilderijen van tijdgenoten te bewonderen. Vergelijking is daardoor goed mogelijk.
Vermeer schildert in een minder scherpe stijl. Zijn doeken zijn onscherper en dat laat meer aan de eigen  verbeelding van de kijker over die niet door een haarscherpe afbeelding overdonderd wordt.
Opvalt verder dat sommige van zijn tijdgenoten vrouwen afbeelden die de kijker in de ogen kijken, alsof ze er zijn om te behagen, alsof de schilder door techniek en die gekozen blikrichting wil imponeren.
Vrouwen van Vermeer doen dat niet, ze zijn met hun eigen ding bezig, zijn zich bewust van zichzelf, kunnen zichzelf zijn. Zoals: Vrouw met weegschaal en het Parelsnoer.

Persoonlijk bewonder ik Vermeer vanwege: zijn kleurgebruik, de genoemde onscherpte, zijn licht, de vlakverdeling, de verhoudingen tussen afzonderlijke beeldelementen, de ogenschijnlijke eenvoud, de omvang van zijn oeuvre.
Een nieuw, zichtbaar gemaakt detail in de achtergrond verandert daar niks aan.

Loek eR

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0