Flip de Fluiter: bonte hond van Bronbeek

Velen hebben hem fluitend door de Arnhemse straten zien gaan: Oud-Bronbeekbewoner Frans Stevens alias Flip de fluiter. Hij ‘tjilpte’ vaak alles door elkaar heen. Hij floot ook gericht: naar het vrouwelijk schoon op straat - echo daarvan is tot op heden hoorbaar – en in cafés naar de ober, maar dan voor een borreltje.

Flip de Fluiter woonde na de Tweede Wereldoorlog in rusthuis Bronbeek voor koloniale militairen. Hij stond bekend om zijn uniform, kennelijke staat, Vitesse-petje en gefluit naar de Arnhemse meisjes. Het viel Niek Ravensbergen op dat oudere dames onder de bezoekers van Bronbeek nog steeds over hem praatten! Wie was hij nu eigenlijk? Niek zocht het uit.

Uit info uit het archief van Bronbeek, het Centraal Bureau voor Genealogie en persoonlijke verhalen, weten we dat Frans Stevens werd geboren op 20 januari 1889 in de Limburgse gemeente Arcen en Velden. In maart 1917 ging hij in militaire dienst. Hij was toen 28 jaar. De Eerste Wereldoorlog was al in volle gang. Het ging economisch slecht in Nederland en in omringende landen. Na een opleiding van een half jaar vertrok hij naar de Nederlands-Indië. Hij keerde terug in 1932 op 43-jarige leeftijd als soldaat der infanterie 1e klasse van het KNIL. Direct na terugkeer ging hij met pensioen. Daarvoor beschikte hij over ruim voldoende dienstjaren. Immers, zijn dienstjaren in de tropen telden dubbel. Hij was in het bezit van een Mobilisatiekruis en een Zilveren Medaille. Deze laatste kreeg je voor 12 jaar trouwe militaire dienst in de tropen.

Boodschapper

Op 2 mei 1947 werd Stevens opgenomen in Bronbeek. Hij kreeg bij opname het volgnummer 5194. Dat hij bij Bronbeek aanklopte was geen wonder. Frans was ongehuwd, hij had geen kinderen. Bronbeek was bij uitstek bedoeld voor mannen die in een soortgelijke situatie verkeerden. Op Bronbeek had Frans verschillende baantjes. Hij werkte onder meer als eetzaalbediende, wasgoedverzorger, stukkenpoetser. Maar boodschappen doen hield hij het langst vol. Maarliefst zes jaar stond hij als ‘boodschapper’ geregistreerd. Flip verdiende hiermee in 1949 60 cent. Mede door dit werk is hij een bekende straatfiguur geworden.

Hangend met de broekriem aan een hekpunt

Dat Frans de fles moeilijk kon laten staan, was in Arnhem ruimschoots bekend. Een van de mensen die hem zich herinnerde, vertelde de volgende anekdote. Hij zou hem in 1954 op de Velperweg voor een bus vandaan hebben geplukt, waar hij in een dronken bui anders zeker onder zou zijn gelopen. Ook zijn stiefneef kon bevestigen dat de drank Frans in zijn greep had. Het liep dan ook niet zo goed af met Frans op Bronbeek. Zijn strafregister had een aanzienlijke lengte. Het ongewenste gedrag begon drie jaar na zijn opname en de vermeldingen volgden elkaar op met een gemiddelde van vijf per jaar. Tot de meest frequente misstappen behoorden te laat thuiskomen en allerlei variaties van dronkenschap buiten Bronbeek. Bestraffingen van dronkenschap kwamen overigens ook bij anderen regelmatig voor in de vorm van huis- of landgoedarrest. Bij Stevens liep het aantal arrestdagen in de loop der jaren steeds verder op. Een enkele keer werd hij dronken door de politie thuis gebracht. Soms ging hij er dezelfde avond nogmaals vandoor. Tragikomisch is het tafereel dat Frans een keer in dronken staat voor gesloten poort kwam te staan en over het hek probeerde te klimmen. Hij bleef aan zijn broekriem op een van de hekpunten hangen. Waarna hij uit de benarde positie moest worden bevrijd. Verpleegkundige Aaltje Heijman gaf aan dat zijn herhaaldelijke opnames in het hospitaal in verband stonden met breuken of verstuikingen die hij tijdens escapades had opgelopen.

Gedwongen vertrek

De toenmalige commandant Generaal van Santen waarschuwde Stevens in 1955 dat op nieuwe dronkenschap verwijdering uit het tehuis zou volgen. Hij schreef dit nogmaals in het strafregister in mei 1956 en tekende aan dat Stevens door zich buiten Bronbeek in uniform in kennelijke staat te misdragen “de naam van het instituut in opspraak zou brengen”. De man zag zich in 1959 genoodzaakt om Frans uit Bronbeek te verwijderen. Stevens deed in 1959 en 1960 driemaal vergeefs een verzoek tot wederopname. Na vertrek uit Bronbeek heeft hij in ruim zes jaar op vier verschillende adressen in Nijmegen gewoond, daarna een jaar in Amersfoort en een jaar in Wageningen.

Achter het beeld en bijnaam Flip de Fluiter schuilt een mogelijk minder rooskleurig verhaal. Dat van een alleenstaande 70-jarige man, met een alcoholprobleem. Een man die gezien herhaaldelijke opnameverzoeken de beschutting van een tehuis zocht en nodig had. Frans Stevens overleed in maart 1968, 79 jaar oud. Zijn begrafenis werd bijgewoond door vijf personen.

Bijnaam Flip de Fluiter

Flip de Fluiter was een liedje van de Ramblers en het Tonette Trio, dat uitkwam in 1939 en grote bekendheid kreeg. Iemand die in de jaren veel floot, heette dan al snel ‘Flip de Fluiter’. Het liedje is nu te beluisteren op YouTube.

Meer informatie en downloaden van de fietsroute Gelders Arcadië: