De wereld van de Rotterdamse kunstenaar, 42 - André Korevaar
Het universum van André Korevaar is gevuld met vele dieren: vissen, vogels, herten, paarden. leeuwen en verschillende soorten mensen, waaronder healers, sjamanen, indianen, koningen, tempelridders, flamencozangers, hermafrodieten, Jezussen en Boeddha’s. In dat universum, die kosmische ruimte vliegen spaceships.
Het lijkt wel de wereld van Jeroen Bosch, zeg ik hem, als ik met hem spreek in zijn atelier in het Oude Noorden van Rotterdam. Hij beaamt dat hij wel wat met de middeleeuwen heeft. “Ik voel me thuis in de kunst uit de tijd van voor de Renaissance, toen de mensen niet uitgebeeld werden als ‘realistisch’ vormgegeven mensen, zoals in de renaissance, maar veeleer als ‘symbolen’ van mensen, verwijzend naar de middeleeuwse kosmische (religieuze) realiteit. Ook de ideeën en werken uit de hermetica vind ik bijzonder interessant. Bijvoorbeeld de wijsgeer Trismegistus. Hij en zijn volgelingen bezaten veel kennis van mystiek, kosmologie, magie, astrologie en alchemie.” Ik hoor het geruis van golven aan de kust. Het komt uit een speaker in de kamer. “Zo krijg ik de natuur in mijn huis.”
Hertjes
Hij laat een boek zien vol met middeleeuwse emblematische tekeningen. “Heel interessant, die tekeningen, juist ook de vormgeving. In die geest maak ik mijn huidige werk, vertaal het naar mijn huidige, hedendaagse realiteit.” Intuïtief laat hij allerlei beelden tot zich komen die hij verwerkt in zijn werken. Hij laat me als voorbeeld van zijn manier van werken een ordner zien, vol met hertjes. “Ik teken hertjes, totdat ik het hertje helemaal in mijn vingers heb. Het hertje wordt echter geen zelfstandig thema, maar ik kan dan mijn hertje inpassen in een verhaal. Zij worden dan figuren in het theaterstukje. Dan komen er ook meer kleuren. Er kunnen personen bijkomen en andere dieren, vogels bijvoorbeeld. Er kunnen ook verdubbelingen verschijnen, een persoon als kind en als oude man.”
Bewustzijn
André Korevaar speelt met zijn fictieve figuren. “Ik speel met het feit dat ik mens ben. De mens heeft vele lagen of dimensies. Ik laat zien hoe je het leven en het mens-zijn kan ervaren.” Als het werk klaar is krijgt het een veelal Engelstalige titel, zoals ‘Alien Sacrifice’, ‘Food experiment of the Gods’, ‘Shadow watching you’ en ‘Dance of a Deer’. “De titel van een werk is voor mij belangrijk, het is de ‘geur’ van het schilderij. Ik wil ermee laten zien waar het voor mij naar verwijst, wat voor mij de intentie of het gevoel is die het oproept.” Overigens is zo’n titel nog niet definitief. Op een werk waar hij deze week mee was begonnen, ‘Present for the Gods’ schilderde hij een extra personage: een baby. “Toen wist ik pas dat het waarschijnlijk over verlichting gaat. De titel zou daarmee kunnen veranderen.”
In Korevaars universum zijn het aardse en het kosmische geïntegreerd. “We zijn bewustzijn, bewustzijn speelt als het ware de persoon, we leven in een theater of zo je wilt in een videogame. Een spel dat zowel echt is als een droom. Op het diepste niveau is de individuele mens bewustzijn. Het is het levensgevoel: ik besta en ervaar. Het bewustzijn staat gelijk aan de natuur staat gelijk aan het leven.”
Shadow watching the Zoo
Hij illustreert het aan de hand van een aantal werken die hij tevoorschijn haalt. In ‘Baby Jesus Powersuit’ zit Jezus in een spaceship afgeleid van de mediterende boeddha-houding. Er zijn drie versies, in de derde versie et in grote letters ANIMALI erbij, zit in het ruimteschip een soort kachel die fungeert als motor. Hij haalt een van de vele blauwe ordners erbij, volledig gevuld met allerlei werken. Een man op een paard die poseert met de titel ‘Posing Grandfather’, een dansende oma, ‘Granny Dancing’, een paard met een nimbus, een halo rond zijn kop, ‘Cosmic Horses’, een hermafrodiet in ‘Shadow watching the Zoo’, twee schaduwen die kijken, ‘Love between two spirits’, een vrouw met een oudere man, ‘Form of Love’, een man, een vrouw en een persoon in een wachthuisje, ‘In Unity we grow Home’.
Carlos Casteneda
Naast de literatuur over alchemie en hermetisme heeft Korevaar ook de invloed van boeken van Carlos Casteneda ondergaan, de Amerikaanse schrijver en antropoloog van Peruaanse afkomst. Hij schreef over ‘Tonal’ en ‘Nagual’, ontleend aan de esoterische school van Don Juan Matus. Matus gaat ervanuit dat het universum bestaat uit twee parallelle werelden, de materiële wereld (Tonal, de wereld van de afspraken) en de immateriële wereld (Nagual, de wereld van de wil). We communiceren in de eerste, materiële wereld met ons lichaam. Om de immateriële wereld te leren kennen moet je je ‘tweede bewustzijn’ oftewel helderziendheid ontwikkelen. “Het is een tovergebied. Een gebied dat zich beweegt in de grotere leegte van het ‘Anorganische’, een niet-organische ruimte. Het is de ruimte van de intelligentie. In de kern zijn wij spiritueel, dat houdt verband met ons kosmisch-zijn. Ik geloof dat het zeer goed mogelijk is dat de mythen uit de oudheid letterlijk genomen moeten worden en dat we afstammen van/ gecreëerd zijn door aliens. Kijk naar de kleurschakeringen in onze ogen, ze zijn als het heelal. Alles is kosmisch, alles is heelal. “
De kunst van Joseph Beuys spreekt hem aan. “Niet alleen vanwege zijn werken zelf, maar vooral vanwege zijn onderzoekende grondhouding: ‘Wat betekent het om te leven?’ ‘Wat is de aard van dit allemaal? Hij creëert een sfeer van verwondering en komt altijd op dit uitgangspunt terug.”
André Korevaar heeft geen sleutelwerk. Ieder werk zou een sleutelwerk kunnen zijn, zegt hij. “Van elke tekening zou ik een serie kunnen maken als ik zou willen.”
Het artistieke pad
André Korevaar is actief in de kunst vanaf de middelbare school. “Eigenlijk al vanaf het begin, vanaf mijn 12e. Toen schilderde ik al. Op het eind van de middelbare school maakte ik een gedichtenbundel die uitgegeven werd, won een prijs daarmee en ging naar Spanje om meer gedichten te schrijven. Daar bleef ik twee jaar.” Terug in Nederland ging hij een filmcursus van een jaar volgen. Hij leerde scenario schrijven, de camera hanteren en daadwerkelijk filmpjes in elkaar zetten. Zo maakte hij, met een vriend een drietal korte filmpjes. “Met één daarvan hebben wij nog een prijs gewonnen, in Den Haag bij het Nationaal Videofestival. Het proces ging me echter te langzaam. Halverwege het maken kreeg ik weer een hoop nieuwe ideeën. ‘Dan gaat tekenen en schilderen sneller’, dacht ik. Ik was ook met dans bezig. Ik danste zelf ook, dat heb ik vier /vijf jaar gedaan. Met een paar vrienden maakte ik verschillende dansvoorstellingen. Daarna heb ik me volledig op het schilderen gefocust.” Zijn eerste tentoonstelling had hij in 1986. Al 35 jaar is hij fulltime kunstenaar.
Heeft hij een mooie filosofische afsluiting? Dat heeft hij. “Wat ik eigenlijk schilder is een uitdrukking van bewustzijn. Bewustzijn is niet IETS. Het is niet te zien of zelfs te voelen, heeft geen vorm. Ik kan het niet zien, want ik ben het. Net als een kaars zijn eigen licht niet zien kan. Ik kan alleen laten zien wat voor mijn geestesoog verschijnt, wat voorbij gaat. Zoals de wereld zich aan mij toont. Thema’s komen en gaan. De letterlijke betekenis van mijn werk heeft dan ook niet mijn aandacht. Ik noteer slechts de woorden en beelden van wat er door mijn hoofd gaat.”
Afbeeldingen
1) EDEN, A4, 2) MOTHERS IN LOVE, A4, 3) ALL IS LOVE, A4, 4) MATERIE DIE WIJ EN LICHAAM IS, A4, 5) EXPLORER, A4, 6) ALCHEMISTA, 7) FIRST CONTACT YAHYEL, A4, 8) COSMIC HEART, A4, 9) ENCLOSED SILENCE (FIRST MINDSET), 10) KING OF NOTHING, A4, 11) TRANSITION OF FLESH, A4, 12) I AM A LAMPA LAMP I AM, A4, 13) YOUNG BIRDS, A4, 14), André Korevaar, portret
