De wereld van de Rotterdamse kunstenaar, 38 - V&B, Alex Jacobs en Ellemieke Schoenmaker

V&B is een Rotterdams kunstduo bestaande uit Alex Jacobs en Ellemieke Schoenmaker. Aanvankelijk heetten ze Villeroy & Boch, naar de onderneming van het porselein en de badkamers, maar dat is ingekort tot V&B, de onderneming vond het toch niet zo leuk.

Het atelier van V&B maakt een vrolijke en speelse indruk, net zoals hun website met een hip muziekje op de achtergrond. Met een trapje klim ik op het verhoogde podium waar Alex en Ellemieke mij wat meer vertellen over hun leven (ze zijn een koppel ook in het gewone leven) en werken.

Zelfspot

Ellemiek: “In ons werk maken we combinaties. Het begint met spontane ideeën die we koppelen aan visies, mythes, gedachten en symbolen.” Alex: “Vaak gaat het daarbij over relaties binnen de kunst: wat maakt iemand tot een kunstenaar? Wat is een kunstwerk? Hoe verhoudt de kunstenaar zich tot het publiek? Wat is de rol van het museum?” Het boek ‘Schilderkunst van A tot Z’ is daarbij hun grote inspiratie bron. V&B: “In dat boek zit veel bevraging en bevreemding.”

Ze hadden veel vragen en twijfels over zogenaamde vaststaande ideeën. Ellemieke: “Dat leidde ertoe dat we dingen op een speelse manier gingen doen, zodat we een bepaalde luchtigheid creëerden. Veel zelfspot. Het was fijner jezelf te kakken te zetten dan super serieus te zijn. Als je kritiek hebt, kun je het beste bij jezelf beginnen. Eigenlijk zijn we een soort cabaretier.” Ze maakte het schilderij ‘Blind Ambition’, waarbij ze met het liftbordje ‘Basel’ aan een geschilderde snelweg staat, staande op een kratje bier, hopend op een lift naar de kunstbeurs Basel.

LA

Het begon met een project in LA, Amerika. Alex: “Ik kon daar komen om een project uit te voeren en Ellemieke ging mee. We kwamen in een Art Residency in Downtown LA. LA was zo anders, ander en beter licht, felle kleuren. We besloten ontdekkingsreiziger in de stad te worden. Zo ver van Nederland voelden we ons vrij alles te doen waar we zin in hadden, ook al waren we serieuze kunstenaars. We gingen een installatie maken met dingen die we op straat / in de natuur tegenkwamen. Op straat waren we geschokt zo vele daklozen te zien. De materialen die we verzamelden konden we in de vorm die ze hadden in de installatie inpassen, maar we zouden het ook kunnen abstraheren. Net zoals Mondriaan dat gedaan had. Die had alles geabstraheerd. Of Malevitsj, met zijn zwarte vlak. Maar misschien had Malevitsj dat zwarte vlak wel in het echt gezien? Dat bracht ons bij de vraag: wat is bedacht en bestudeerd en wat is echt?”

Weer terug in Nederland gingen ze verder op dit spoor. V&B: “We maakten weer een installatie. In een vieze kelder plaatsten we schilderijen van ons naast een werk van Sol LeWitt. In het midden een versteende figuur van gips, die figuur was versteend om dat hij ‘het syndroom van Stendhal‘ had gekregen. Mensen kunnen helemaal van de kaart raken, hartkloppingen krijgen en flauwvallen als ze geconfronteerd worden met de schoonheid van de kunst, Stendhal beschreef het in zijn boek ‘Rome, Napels, Florence’. Kennelijk kan de fantasie met mensen op de loop gaan. Is dit inherent aan de fantasie of niet? Zintuigen zouden ook anders gestimuleerd kunnen worden. En wij als kunstenaars kunnen in een alter-ego stappen en daarop inspelen om zo een succesvolle carrière in de kunst te maken. Maar wat betekent dat dan?”

Koninklijke Prijs

Jaap Sleper, die een groot schildersbedrijf had, maar ook een galerie, nodigde hen uit voor een groepsexpositie. Dat was in 2008. “Dat was heel stimulerend. Het betekende de start van ons als duo V&B. Hij verkocht veel werk van ons.” Alex, die van huis uit beeldhouwer was, ging vervolgens schilderwerken maken die hij inzond voor de Koninklijke Prijs voor Vrije Schilderkunst in 2008, een initiatief van het Huis van Oranje. Hij was een van de vier geselecteerden en kreeg de prijs in het GEM in Den Haag uit handen van Koningin Beatrix. Alex: “Superleuk. Het jaar erop hadden we meteen een grote solo show in TENT in Rotterdam met schilderijen. Daarbij maakte ik ook gebruik van foto’s van ons werk in LA. Die fotoshopten we en gingen we weer schilderen.” Dat deden ze met hun eigen, geheime techniek waarbij je geen penseelstreken ziet. “Dat verkrijg je als je veel verven door elkaar heen mengt, acryl, olie en lakverf op terpentinebasis.” Op de KunstRai maakten ze een installatie van een galerie(houder) die in elkaar was geslagen. “Het ging over de relatie van de kunstenaar met een galeriehouder.” In 2014 gingen ze opnieuw naar LA voor een museumshow. Het werk werd deels online vanuit LA verkocht en voor een ander deel organiseerden ze in Nederland een avond, waarbij de rest werd verkocht.

Sleutelwerk

Heeft V&B een sleutelwerk, een werk dat belangrijk is, mogelijk voor een keerpunt heeft gezorgd? Dat blijkt niet direct het geval te zijn. V&B: “Uit het een komt het ander. In onze installaties vertellen individuele onderdelen samen een verhaal, maar in een andere samenstelling kunnen ze weer een verhaal vertellen.” Zo maakten ze in 2011 een werk in twee delen voor een galerie die verbouwd werd. In de ‘white cube’ van de galerie was het ene deel van het werk te zien, maar een schilderij dat daar hing  bleek ook de deur te zijn naar een kelder, en als je de trap af liep zag je de rest van het werk, inclusief een film. En ook werk van collega’s. “Met je collega’s ga je anders om als met het gewone publiek. Collega’s hebben een sneller begrip. Ze zijn over het algemeen heel aardig, maar tegelijkertijd ben je ook elkaars concurrent.”

Wel bijzonder, maar niet direct een sleutelwerk is een schilderij van 6x3 getiteld Kunstkamer, From Hermetic to Coherent (The Rotterdam Meta Masterpiece) waarop 80 Rotterdamse collega-kunstenaars geschilderd zijn. “À la de 17e eeuwse werken, waarbij je schilderijen op en naast elkaar ziet. We zijn er bijna twee jaar mee bezig geweest, van december 2014 tot en met januari 2015. Een schilderij waarover je leuk kunt converseren.”

Van hun gespaarde geld hebben Alex en Ellemieke een klushuis gekocht. Er is een woongedeelte, een projectruimte en een deel wordt onderverhuurd via Airbnb. Was dat niet ingewikkeld, zelf een huis verbouwen? Alex: “Met Youtube filmpjes kom je een heel eind. We hebben onder andere wasbakken gemaakt van gekleurde lagen gips over elkaar. Dat zijn we vervolgens gaan schuren. Dan krijg je een toverbal-effect.”

Bcademie

Ellemieke studeerde in 1995 af van de AKI in Enschede. Ze woonde een jaar in Rotterdam en volgde in Groningen een postacademische opleiding, het Frank Mohr Instituut, daarna keerde ze terug naar Rotterdam. Sinds 1999 voelt ze zich echt kunstenaar. Alex zat ook op de AKI, van 1995 tot 2000. Hij ging naar Amsterdam, tijdens Oud en Nieuw 2002/03 kwam hij Ellemieke tegen in Rotterdam. En na een tijdje bracht hij zijn atelier over naar deze stad.

Wat is hun ervaring met het kunstleven?  Ellemieke: “Het ontwikkelt zich. In de loop der jaren krijg je meer ervaring en nieuwe inzichten. Je verlangens worden anders, je ziet sneller het betrekkelijke van dingen in. Je trapt eerder op de rem. Als je jong ben ga je ergens helemaal voor. Nu denk je soms ‘Dat heb ik al eens gedaan’.” Alex: “Ik ben begonnen met Bcademie. Dat is een opleiding voor net-afgestudeerden/postacademici. Op die opleiding delen oudere kunstenaars hun ervaringen met beginnelingen. Thema’s die aan de orde komen zijn commercialiteit (hoe commercieel mag je zijn), integriteit en het effectief aan bieden van je werk. ‘Blijf bij de les’ is een boodschap, ‘Maak geen grote fouten’, wacht bijvoorbeeld niet tot de top-galerie langskomt. We zitten nu op vier locaties met vier verschillende teams met gastdocenten. De opleiding heeft acht maandelijkse lessen. De studenten komen uit heel Nederland.”

Ideale mix van kennis en spontaniteit

Tot slot, wat is hun filosofie? V&B: “Het gaat bij ons om het vinden van de ideale mix van kennis en spontaniteit. We krijgen met zijn tweeën meer en betere ideeën dan dat het geval zou zijn als we alleen in ons eigen straatje zouden denken. Nadeel is dat we zo veel ideeën hebben, dat we soms niet direct herkend worden.”

Afbeeldingen

1) Desperate ambition 2, 2) The Great Perspective (The Tower), 2012, 3) Dancing in the belly of the painting, 2014, 4) Deceptions a GoGo – The Unknown is a Most Welcome Observer, 5) The dealer, the lover, 2010, 6) Early example of an adult God, 7) From Hermetic to Coherent, 2013-2015, 300 x 600cm, 8) Form, 9) Glossy End (zelfportret als leider), 10) Schilderkunst van A tot Z, 11) London-Paris-New Work, 2014, 12) Perpetual Encore (the interpretation of Studioremains), 2018, 13) This painting needs Attention from an Expert in Statistics, 2014, 14), V&B, 2008

www.alexjacobs.nl                                                                                    http://www.ellemiek.com/ 
www.vandb.info                                                                                        https://bit.ly/2QH6Ysy  
www.facebook.com/vandb.info