De wereld van de Amsterdamse kunstenaar, 81 - Peter Zegveld
De wereld van de Amsterdamse kunstenaar, 81 - Peter Zegveld
In de GoMulan Gallery zag ik werk van Tobias Asser en Peter Zegveld. Peter Zegveld is zelf aanwezig en vertelt wat meer over zijn gouaches en sculpturale installaties.
Die gouaches hangen op groot en het oorspronkelijk kleine formaat. Ik zie een wit gezicht van een meisje in zeer eenvoudige vorm die je doordringend aanstaart. De blik lijkt vanuit een oneindige diepte te komen. Gaze (Settela) is de titel van het werk. Settela is het (sinti) meisje met de hoofdoek dat vanuit de deuropening van de trein naar Auschwitz naar buiten kijkt.
En een gouache van een man die achter de spleet van twee witte deuren/gordijnen naar voren staart, met de titel ‘Opkomst’. Maar of hij echt kijkt dat zie je niet, hij staat vooral en zijn schouders lijken in vleugels uit te lopen. Misschien staat hij op het punt uit te vliegen.
Bewegende installaties
Daarnaast staan er enige bewegende installaties zoals Display Dynamique en Rondo.
In Display Dynamique zien we een zwart mannetje die zich op een ronde basisvorm bevindt zich wanhopig verweren tegen een grote deegroller die hem platwalst. Als de roller eroverheen is gegaan, blijkt hij nog in leven te zijn, maar de roller gaat door. Die zal hem nog een keer proberen te vermorzelen. Het roept gedachten op aan de employé van een kantoor of een bedrijf.
Op Rondo duwt een grote zwart metalen bal een huisje naar achteren. Het huisje deinst telkens weg maar grote bal gaat onverdroten voort, zonder overigens – als bij Display Dynamique – het huisje ook fysiek te pakken te nemen. Maar de dreiging is even groot. Het is beklemmend en bevreemdend, zoals die ook naar voren komt in de romans van Kafka.
Dynamiek en melancholie
Peter Zegveld heeft tientallen van dit soort installaties gemaakt. Ze zijn niet allemaal zo zwaar op de hand als deze twee. Hij steekt met diverse materialen – als ware hij een natuurkundige - objecten in elkaar waarin iets beweegt en door juist die beweging wordt de boodschap duidelijk.
Het gaat bij Zegveld om twee dingen: dynamiek en melancholie. Hij zegt er het volgende over: “Dynamiek geeft gestalte aan de stroming van het leven. Zonder voortgang geen leven. Het is een voortgang die zich voltrekt in tegenstellingen: dag en nacht, geboorte en dood. Dit laat ik zien in een gefixeerd beeld, een sculptuur.”
Als de toeschouwer er naar kijkt, legt hij/zij het proces even stil. Maar de dynamiek gaat door, in het beeld/ de installatie. In schilderijen is die beweging moeilijker te realiseren. Zegveld: “De dynamiek in een landschap is ‘bewegingsarm’. Ik hou van schetsen en tekeningen, meer dan van schilderijen, omdat dan het leven er zo in zit.” Dat doet hij met kalligrafisch golvende lijnen.
De tekeningen zijn notaties van een dynamisch proces. “Je kunt ze bijna lezen als geluidnotaties. En ook interpreteren als sporen van een handeling, een bijna kalligrafische handeling. Ze leiden tot een beeld dat overdrachtelijk is.”
Sleutelwerk
Heeft hij een sleutelwerk? Dat heeft hij. Het heet ‘Dynamica Tumultus’. “Gemaakt begin jaren tachtig. Het speelt zich af in een buitentheater met links op het podium een koor en rechts een orkest en daarachter een snelweg. Achter de snelweg staat een rode zeecontainer. Over die snelweg suizen met 180 km per uur auto’s voorbij. Je hoort de auto aankomen en die gaat zo snel dat je het nauwelijks waarneemt. Er is qua sprake van een ‘doppler effect’: je hoort de aankomende toon van de auto en een toon die zich verwijdert, een halve toon lager. In het werk zitten dynamiek en de melancholie van iets dat verdwijnt. Heel minimaal. Het is bijna een soort schilderen met de kleur van de auto.”
In de periode hierna ging Zegveld veel theater doen. Onder meer bij het muziektheatergezelschap Orkater en het tv-programma Villa Achterwerk van de VPRO.
Het vrije en onzekere pad
Peter Zegveld studeerde eind jaren zeventig af op de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag. “Toen begon het vrije en onzekere pad. Sinds ’79 heb ik een professionele praktijk. Naarmate de tijd verstreek kreeg ik steeds meer belangstelling voor bepaalde zaken en werd ik enthousiaster voor bepaalde projecten. Ik ben nu zeventig en als ik het pad terugkijk, blijk het ik het toch niet zo slecht er van af gebracht te hebben.”
Heeft hij nog iets speciaals / filosofisch ter afsluiting? “Er bestaat het verschijnsel dat een zintuigelijke waarneming ongewild ook andere zintuigelijke indrukken oproept. Dat heet synesthesie. Ik heb dat bij grafisch beeld: dat vertaal ik onmiddellijk naar geluid. Een dikke lijn is een laag geluid, een dunne lijn een hoog geluid. Als ik een laag geluid hoor, denk ik aan vloeibare chocolade. Dan heb je meteen een sculptuur.”
https://www.peterzegveld.nl/
https://www.gomulangallery.com/
