De wereld van de Amsterdamse kunstenaar, 35 - Karijn Kakebeeke

Karijn Kakebeeke wil met haar foto’s verhalen vertellen. Ze groeide op in het buitenland en ging er weer naar terug voor haar fotoreportages. De laatste jaren maakt ze ook reportages in Nederland mede vanwege het feit dat ze twee opgroeiende kinderen heeft.

Waarom zijn we allemaal hetzelfde en toch anders? Die vraag drong zich steeds weer aan haar op. In elk land waar ze met haar ouders terecht kwam, ervoer ze weer een andere manier van leven, een andere kijk op de dingen.

Leven doorgronden

Karijn Kakebeeke, die ik spreek in Café Mads aan het Zoutkeetsplein: “We hebben allemaal dezelfde wensen en behoeften en toch is er een groot verschil tussen mensen. Hoe komt dat? Dat is de hamvraag waarmee ik ben opgegroeid en waarmee ik grip op het leven wil krijgen. Door verhalen te vertellen probeer ik dingen beter te begrijpen. Daarnaast wil ik ook vragen oproepen.”

Het zijn verhalen waar macro-ontwikkeling en micro-ontwikkeling elkaar kruisen. “Hoe pakt een sociaal/maatschappelijke ontwikkeling uit voor een individu of groep? Het is een zoektocht waarbij ik, al kennis vergarende, het leven probeer te doorgronden en begrijpen, en uiteindelijk mijzelf.”

Karijn Kakebeeke studeerde eerst Culturele Antropologie en deed vervolgens een foto-journalistieke opleiding in Londen. Sinds 2000 is ze actief als fotograaf. Kan ze sleutelwerken aanwijzen in haar ondertussen aanzienlijke oeuvre? Dat kan ze.

Paris Photo

De eerste is een foto van een Afghaans meisje die aan het voetballen is. Daarmee won ze in 2009 een grote prijs op Paris Photo: de BMW Photo Prize. “Ik had de foto in 2006 in Afghanistan gemaakt als onderdeel van een serie. Hester Keijser had de serie besproken in haar fotoblog Mrs Deane, http://www.beikey.net/mrs-deane/. En attendeerde een gallerist in Dubai op de foto. Zo kwam het balletje aan het rollen. Het was voor mij een totale verrassing. Ik kende de prijs niet, ik zat in de journalistieke hoek.”

Nu kwam de foto terecht in het kunstcircuit. “Je werk wordt in een nieuwe context gezien. Ik keek ook zelf met een nieuwe blik naar mijn foto.” Met de prijs kreeg haar werk plots een andere bekendheid. “Mijn werk verscheen op sites zoals Lensblog, podia waardoor veel meer mensen van mijn werk kennis konden nemen. Dat opent deuren. Je kunt meer dingen doen. Tegelijkertijd internaliseer je dat besef zelf: je eigen horizon wordt breder en groter.”

The Refugee Jackpot

Een tweede sleutelwerk is ‘De Vluchtelingen Jackpot’, ‘The Refugee Jackpot’ uit 2011. Een meerjarig project met een aantal elementen: een fotoboek, een museale tentoonstelling, een rondreizende tentoonstelling en een educatief programma. Twee groepen vluchtelingen werden voor dit project gevolgd: Afrikanen uit een vluchtelingenkamp in Oost-Kenia en een groep Iraki’s in Syrië.

“We hebben het proces gevolgd van vluchtelingen die door de Nederlandse overheid worden uitgenodigd. Hoe doen ze dat, hoe gaat de selectie en hoe zorgen ze ervoor dat het hen in Nederland goed gaat?" Ze deed het samen met Eefje Blankevoort.  Ze kwam op het idee nadat ze een artikel in NRC-H had gelezen van Nebahat Albayrak, voormalig staatssecretaris van Binnenlandse Zaken.

“Albayrak schreef over haar reis naar Thailand. Daar bracht ze een bezoek aan een vluchtelingenkamp op de grens van Thailand en Birma. Burmese vluchtelingen leefden daar toen in  een uitzichtloze situatie. Albayrak kwam om vluchtelingen uit dat kamp uit te nodigen naar Nederland. ‘Hervestiging’ was het woord dat gebruikt werd. Ik vond het fascinerend. Heel organisch kwam daar een fotoproject uit voort.”

Photovoice Method

Fotografie is voor Karijn Kakebeeke niet alleen een doel maar ook een middel. “Soms hoef ik niet zelf te fotograferen, er zijn projecten dat ik anderen laat fotograferen.” Voor fotografie als onderzoeksmiddel is er ‘photovoice, ’ een methode ontworpen door Caroline Wang en Mary Ann Burris. Aan de hand van een onderzoeksvraag worden op een onderdeel van een groter onderzoek foto’s gemaakt.

Karijn gebruikte deze methode in Malawi en Ghana, waar ze voor Rutgers meedeed aan een onderzoek over de gezondheidszorg daar en in het bijzonder over het aspect ‘reproductieve gezondheid’. “Het ging erover hoe kennis over zaken als voorbehoedsmiddelen, veilig vrijen en het voorkomen van overdraagbare ziektes hun leven had veranderd . Met hun foto’s over dit onderwerp probeerden we andersoortige informatie naar boven te krijgen.”

Diezelfde methode paste ze toe in een stichting die fotografie inzet om tot verbinding te komen: de Picture Bridge Foundation: http://picturebridgefoundation.nl/. Daarmee heeft ze het project ‘Point of View’ uitgevoerd, waarbij een groep mensen; lokale buurtbewoners en vluchtelingen, zelf een camera in hand krijgen om vast te leggen hoe ze naar hun omgeving kijken. “Die foto’s worden vervolgens met elkaar besproken. Je bekijkt dan even de wereld door de bril van de ander. Er is al een project geweest in Culemborg en er komt er een aan in Dordrecht en Haarlemmermeer.”

Oudere migranten

En er komt ook een project van deze stichting over de wensen en behoeften van oudere migranten op het gebied van de zorg. “Het is de eerste generatie waarbij het niet vanzelfsprekend is dat zij op oudere leeftijd door hun kinderen worden verzorgd. Dat is een breuk in de traditie. Kijken zij ook anders naar oud worden en het krijgen van zorg?” In februari 2018 is er een expositie in het Haagse Nutshuis.

Tot slot, heeft ze een mooie afsluiting van dit verhaal? Dat heeft ze. “Twee personen die naar dezelfde foto kijken, zien toch iets anders. Je kunt naar een foto kijken met de vraag: wat zie je en wat betekent het? Dat is op zich al spannend. Tegelijkertijd kun je kijken naar de context van een foto. Dat is niet minder spannend.”

foto 14: Pep Bonet

http://www.karijnkakebeeke.com/

https://bit.ly/2GIjmHy 

 

 

 

   

Circa:
Nee

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0