Fort Spijkerboor

Horizontal tabs

Beschrijving

Dit fort is het grootste fort in de Stelling van Amsterdam en bood, toen het nog een militaire functie had, plaats aan ruim driehonderd militairen. Dat komt mede doordat het fort twee verdiepingen kent. Juist daardoor wordt dit fort ook erkend als het modernste fort in de Stelling van Amsterdam. Het fort werd in 1913 in gebruik genomen als het meest noordelijk gelegen fort ter bescherming van het hoofdstedelijk gebied. Er was ruim tweeëntwintig jaar aan gebouwd: van 1889 tot en met 1911. Een uitgebreide beschrijving van het bouwproces staat op de website van M. Verhoeks, naar aanleiding van het boek De geschiedenis van Fort Spijkerboor, Stelling van Amsterdam, een stadsmuur van water van auteur S.M. Hoogterp.

Het fort is bij Spijkerboor gebouwd, omdat de kanalen en dijken die hier op dit punt samen kwamen, een zwakke plek vormden in de verdedigingslinie. Een jaar nadat het af was, werd het fort voor het eerst in gebruik genomen bij de start van de Eerste Wereldoorlog en werd het fort in staat der paraatheid gebracht onder leiding van kapitein der artillerie Jhr. O.G. Bloys van Treslong. Hij mobiliseerde er driehonderd soldaten. Aan het eind van de Eerste Wereldoorlog deed Fort Spijkerboor ook dienst als gevangenis, voor onder andere dienstweigeraars, militaire en politieke gevangenen. Onder hen was Sal Hamburger, beter bekend als schrijver Herman de Man. In het fort werd de gevangeniskrant ‘het Daghet’ uitgegeven.

Gevangenis
Ook in de Tweede Wereldoorlog hebben er gevangenen gezeten op Fort Spijkerboor. Zo zaten er in de meidagen van 1940 gedetineerde NSB’ers, onder wie Kees van Geelkerken. Bijzonder aan het fort is dat de pantserkoepel, een draaikoepel, met daarin een dubbelloops kanon van 10,5 centimeter lang, bewaard zijn gebleven in de Tweede Wereldoorlog. De meeste forten zijn ontdaan van hun wapens door de Duitsers.

Na de Tweede Wereldoorlog heeft het fort onder andere dienst gedaan als gevangenis. Om aan die functie te kunnen voldoen, moest het fort een aantal wijzigingen ondergaan in haar uiterlijk. Zo werden er tralies aangebracht voor de vensters en moesten er een aantal doorgangen en toegangen worden afgesloten. Er werden verblijfsruimtes gecreëerd door de stalen buitenporten op een andere manier te gebruiken. Ook de komst van de gevangen zelf bracht veranderingen met zich mee: zo beschilderden de gedetineerden de muren en richtten zij een kapel in.

In 1975 werd Fort Spijkerboor door het Ministerie van Defensie verkocht aan Dienst der Domeinen, die het in 1992 doorverkocht aan Staatsbosbeheer. Op dit moment wordt het fort gepacht door de Vereniging Natuurmonumenten.

Het leven in het fort
Het fort is, zowel aan de buitenkant en aan de binnenkant, al die jaren goed bewaard gebleven. In het fort is het dagelijks leven van de soldaten die er honderd jaar geleden gelegerd zaten nog tastbaar. Niet alleen door de muurschilderingen en de gedoceerde kapel, maar ook – en vooral – door de aanwezigheid van de slaapvertrekken, wasvoorzieningen (met apart toilet voor de officieren) en keukens, met enorme potten en pannen. Daarnaast is het eigen waterzuiveringssysteem nog ‘in tact’. Hiermee voorzag het fort in haar eigen drinkwater. Via druipkokers liep het gezuiverde water naar de waterkelders onder de vloer. Het meest bijzondere aan dit fort is natuurlijk het in stand gehouden wapengeschut in de draaikoepel, waarmee de soldaten konden vuren met een straal van tien kilometer (tussen Alkmaar en de Zuiderzee). Om het kanon af te vuren waren veertien soldaten nodig; het was zwaar werk en er kwamen hevige kruitdampen vrij. Daarom was er ook een airco nodig. Deze werd met de hand bediend.

Openstelling
Fort Spijkerboor is opengesteld voor het publiek gedurende de maanden april tot en met oktober. Het fort is te bezichtigen onder leiding van een gids, maar men kan ook op eigen initiatief het fort ontdekken. Wanneer je kiest voor een bezichtiging onder leiding van een gids, dan duurt deze anderhalf uur. De gids vertelt tijdens de tour door het fort over de geschiedenis van het fort vertelt. Daarnaast worden er activiteiten georganiseerd op en rond het fort, zoals open dagen, wandelingen en bierproeven. Meer informatie over de openstelling van het fort en de activiteiten die eer worden georganiseerd is te vinden op de website van h

Adres

Westdijk 46
1464 PC Spijkerboor

Telefoonnummer

035 655 9911

Facilities

  •  

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0