D' Gekroonde El aan de Kamp in Amersfoort

Horizontal tabs

Beschrijving

De gevelsteen spat bijna van de gevel van dit pand aan de Kamp 9/hoek Grote Sint Jansstraat af! Opvallend zijn de geblokte pilasters, de el en de kroon. Schoenmakerij Hartog is hier gevestigd. De mooie, gepleisterde gevel bevat een gebeeldhouwde steen uit de 18e eeuw die is getooid met een kroon.

De Kamp (vroeger ook ‘Camp’ en ‘Campstraat’) loopt vanaf de Weversingel en Kamperbinnenpoort in het zuidwesten tot aan de stadsmuur in het noordoosten. De naam komt van ‘coecamp’: het laatste deel is te herleiden tot het Latijnse ‘campus’ in de betekenis van ‘een stuk omheind terrein’, het eerste deel verwijst naar het vee dat vroeger op het aanliggende terrein gehouden werd.

Aan één uiteinde van de straat staat fier de Kamperbinnenpoort. Er bestaat een wijdverbreide misvatting dat de naam van die poort zou duiden op de eerste belangrijke plaats in noordoostelijke richting: Kampen. Zo is het mij in eerste instantie ook verteld. Maar dat klopt niet (dat zou Deventer geweest zijn), de naam is dus gebaseerd op ‘Camp’.
Aan het andere uiteinde van de straat ziet men wat er over is van de (tweede) stadsmuur van Amersfoort.

Standaard 69 cm lang

Een bijzondere steen prijkt aan de gevel van het pand op dit adres: ‘D’ Gekroonde El’. Die naam heeft het echter niet altijd gehad. Voorheen heette het: ‘De Brabantse Elle’.

De eigenaar vertelt, dat de el verwijst naar een oude lengtemaat, waarbij er verschil bestond tussen de Amsterdamse en de Brabantse el. De Amsterdamse was kleiner dan de 69 cm op de voorgevel (de ‘standaard el’ van Amersfoort). Met trots legt hij uit: “Eigenlijk betekent deze gevelsteen dat men hier dus méér waar voor zijn geld krijgt.“
Later kwam voor ‘De Brabantse Elle’ het chiquere ‘D’ Gekroonde El’ in de plaats.

Brandgevaarlijke toestanden

Een bijzonder verhaal, maar dat is nog niet alles: de schoenmakerij blijkt op de plek te staan van het laatste houten huis van Amersfoort. Dat zit zo: al driehonderd jaar voor de bouw van dit huis behoorde dit gebied tot de stad Amersfoort. Het lag aan een belangrijke verkeersader, waarlangs o.a.de bevoorrading van de Langestraat plaatshad, dus het was lucratief voor handelaars en winkeliers om aan de Kamp hun nering te drijven.

Echter, daar is niet veel van bewaard gebleven. De huizen werden vroeger immers gemaakt van hout, wilgentenen en leem: de zogenoemde ‘vakwerkhuizen’. Ten tijde van een brand vielen vaak vele huizen en gebouwen ten prooi aan de vlammenzee. Daarom vaardigde het gemeentebestuur in 1645 een verbod uit op het bouwen van houten huizen. Voortaan moesten zogeheten ‘harde’ bouwmaterialen voor de buitenkant worden gebruikt (zoals steen en dakpannen).

Het laatste houten huis

Maar de bestaande houten huizen waren natuurlijk niet van de één op de andere dag uit het straatbeeld verdwenen. Het duurde zelfs meer dan een eeuw voor het zover was. En dit huis was dus het laatste dat werd herbouwd in steen. De overlevering vertelt echter niet waarom dit was, bijvoorbeeld vanwege een brand of anderszins. Wel leert het Gemeentearchief van Eemland dat het pand de ‘Grote Brand’ van 1520 had overleefd.

Uithangbord

Destijds was er naar alle waarschijnlijkheid dan ook nog geen sprake van een gevelsteen als zodanig, maar van een houten uithangbord. Waarschijnlijk is deze vervangen door een gevelsteen toen het houten huis werd vervangen door een huis van steen. Op dit adres heeft onder andere een banketbakkerij gezeten. De laatste halve eeuw is er een schoenmakerij (met wisselende eigenaren) gevestigd.

Het pand is volgens de monumentenlijst van Amersfoort uit 2011 Rijksmonument, gelegen in een door het rijk aangewezen stadsgezicht in de binnenstad.

Adres

Kamp 9
3811AM

Facilities

  •  
  •  
  •  

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0