Inleiding
KERK met bijbehorend enigszins verhoogd kerkhof, geelbakstenen ringmuur en toegangspad, grafmonumenten en monumentale beukenbeplanting.
Omschrijving
Eénbeukige dorpskerk waarvan het met tufsteen beklede schip in de 12e eeuw ontstaan is, het koor jonger, sluiting XVI; 17e eeuwse toren. In de kerk zandstenen doopvont XIV, preekstoel en herenbank XVII, twee kronen XVII, zerk XVII. De orgelkas en de frontpijpen zijn gemaakt door J.C. Scheuer in 1858. Een nieuw binnenwerk werd in 1919 geplaatst door de firma P. van Dam. Dit instrument bevat pijpwerk van het voormalige orgel uit Warga, dat in 1787 door A. van Gruisen werd gemaakt. Mechanisch torenuurwerk door Van Bergen, eerste kwart 20e eeuw, later voorzien van synchroonmotor. Kerk en kerkhof zijn toegankelijk via een geelbakstenen pad. Op het verhoogde kerkhof, dat wordt omgeven door een geelbakstenen ringmuur met steunbeertjes en ezelsrug, liggen nog drie 17de-eeuwse en twee 19de-eeuwse grafplaten. Ook bevindt zich er de grafkelder van de familie Prins (niet gedateerd; 19de-eeuws).Voor het overige wordt het karakter van het kerkhof bepaald door een 20-tal 19de-eeuwse en een tweetal vroeg-20ste-eeuwse staande grafmonumenten, uitgevoerd in grijze hardsteen met gezwarte karakters en decoraties. Ook staan op de begraafplaats vier lage zwartglazen 20ste-eeuwse grafplaatjes met verzonken tekst. Het kerkhof wordt omzoomd (aan binnen- en aan buitenzijde) door een deels enkele, deels dubbele ring van monumentale groene beuken.
Waardering
KERK met kerkhof, ringmuur en toegangspad, grafmonumenten en monumentale beukenbeplanting is van algemeen belang:
- vanwege de ouderdom van de samenstellende onderdelen;
- vanwege de ontstaans- en gebruiksgeschiedenis van gebouw en terrein;
- vanwege de aanwezigheid van waardevolle interieuronderdelen;
- vanwege de (lokale) genealogische en funerair-historische betekenis;
- vanwege de harmonieuze terreininrichting en de aanwezigheid van kenmerkende grafmonumenten;
- als gaaf kerkelijk ensemble gelegen aan de dorpsbrink van het streekdorp Oldeberkoop.
De Herv. kerk (Willinge Prinsstraat 2), oorspronkelijk gewijd aan St. Vitus, is een ruime eenbeukige kerk met driezijdig gesloten koor en een ongelede zadeldaktoren. Het met tufsteen beklede romaanse schip dateert uit de tweede helft van de 12de eeuw en heeft aan de bovenzijde een zone spaarvelden met afwisselend twee en drie rondbogen, met daarin enkele kleine rondboogvensters. Ook inwendig is een dergelijk geleding met spaarvelden zichtbaar. In de 14de eeuw is de kerk verlengd in gotische vormen, waarna het begin 16de eeuw een nieuw, oorspronkelijk in steen overwelfd, laatgotisch koor kreeg. De in 1585 ingestorte toren werd rond 1608 in zijn huidige vorm herbouwd. Bij de restauratie in 1927-'30, naar plannen van H.M. Hulsbergen, zijn de herstellingen uit 1845 grotendeels verwijderd; een tweede restauratie volgde in 1964. Het bij de eerste restauratie ontpleisterde interieur wordt in zijn geheel gedekt door een mogelijk 17de-eeuws houten tongewelf met trekbalken. Uit de 14de eeuw stamt het achtkantige zandstenen doopvont op schacht en rond voetstuk; de nieuwe bovenrand is in 1964 toegevoegd. De preekstoel en herenbank stammen uit de 17de eeuw. Het orgel heeft een door J.C. Scheuer vervaardigd front (1858). In het door L.J. van Dam & Zn. vernieuwde orgel (1919) is pijpwerk hergebruikt van een door Van Gruisen voor de kerk van Warga gebouwd orgel (1787). In het koor liggen zerken voor Suffridas Lycklama († 1645), Eyso van Terwischa († 1623) en Arent Barels († 1702). Op het ommuurde kerkhof liggen twee 17de-eeuwse zerken en bevindt zich een grafkelder van de familie Prins.
