Blok van vier kaaspakhuizen

Inleiding

Blok van vier KAASPAKHUIZEN uit ca. 1882 als één geheel gebouwd in opdracht van de Alkmaarse kaashandelaar J.N. Groen. De voorgevels van de in sobere eclectische trant opgetrokken pakhuizen grenzen aan de Pieterstraat; de achtergevels worden door een smalle kade gescheiden van de Kaarsemakersgracht.

Omschrijving

Blok van vier op rechthoekig grondplan opgetrokken kaaspakhuizen, elk drie bouwlagen hoog onder een met rode Hollandse pannen gedekt zadeldak waarvan de noklijn haaks staat op de straat. De twee zuidelijke pakhuizen (nrs. 5 en 7) zijn iets breder dan de twee noordelijke. Tussen de zadeldaken van de nrs. 3 en 3a bevindt zich een houten tussenlid met plat dak waardoor beide zolders met elkaar in verbinding staan. De buitengevels zijn opgetrokken in rode machinale baksteen waalformaat in kruisverband met snijvoeg. De voor- (W) en achtergevels (O) van de vier panden zijn uitgevoerd als tuitgevel en nagenoeg identiek. De acht tuitgevels worden afgedekt door een rollaag en hardstenen dek- en aanzetstenen, en zijn voorzien van vijf muurankers ter hoogte van de achterliggende gordingen. In het midden van elke gevel bevindt zich op iedere bouwlaag een opgeklampte dubbele pakhuisdeur van staande kraalschroten. De pakhuisdeuren nemen naar boven toe af in hoogte en breedte: de deuren op de begane grond zijn breder en hoger dan die van de eerste en tweede verdieping, de zolderdeuren ten opzichte van de laatstgenoemde daarentegen smaller en lager. Alle pakhuisdeuren uitgezonderd die op de begane grond hebben in beide deurhelften een kleine ruitvormig opening, dichtgezet met glas. Ter weerszijden van de pakhuisdeuren op de begane grond en de eerste twee verdiepingen bevinden zich kleine rondboogvensters: in de twee noordelijke pakhuizen één aan beide kanten van de deur, en in de bredere zuidelijke panden aan weerskanten twee. Alle rondboogvensters hebben een gepleisterde lekdorpel en rond de ontlastingsboog een uitgemetselde halfronde koppenlaag. De meeste vensters zijn voorzien van een opgeklampt luik van staande kraalschroten waarin een met glas dichtgezette ruitvormige opening (van binnen uit kunnen de luiken uit de sponning genomen worden). De twee buitenste pakhuizen (nrs. 3 en 7) hebben echter in de benedenvensters van de achtergevel zesruits rondboogramen. Het zuidelijke pakhuis (nr. 7) heeft ook op de tweede verdieping dergelijke ramen. De vensters van de achtergevels zijn op de begane grond en de eerste verdieping voorzien van (drie) diefijzers. De twee zijgevels zijn gesloten en voorzien van muurankers ter hoogte van de verdiepingsvloeren. Inwendig verkeren de vier pakhuizen nog grotendeels in de oorspronkelijke staat en bevatten onder meer met brede delen bevloerde verdiepingsbalklagen en een gordingenkap met een staand dakbeschot van brede delen. Voor de meeste pakhuisdeuren bevindt zich een dubbel vloerluik zodat ook binnenlangs de kazen omhoog gehesen konden worden (aan een ijzeren haak bevestigd onder een hijsbalk op zolder). De pakhuizen staan onderling met elkaar in verbinding door deuropeningen halverwege de tussenmuren.

Waardering

De vier voormalige kaaspakhuizen zijn van algemeen belang vanwege de architectuur- en cultuurhistorische waarde als gaaf bewaard gebleven kaaspakhuizen uit het laatste kwart van de 19de eeuw, opgetrokken in sobere eclectische trant, illustratief voor de bloeiende kaashandel in Alkmaar. De pakhuizen hebben situationele waarde vanwege de beeldbepalende ligging aan de Kaarsemakersgracht in een gedeelte van de binnenstad met overwegend pakhuizen en fabriekspanden, in de nabijheid van de kaasmarkt.