Tweede Coalitieoorlog

De Tweede Coalitieoorlog (1799 - 1802) ontleent zijn naam aan een van de strijdende partijen. Deze Tweede Coalitie was een bondgenootschap van de grote Europese mogendheden Groot-Brittannië, Oostenrijk en Rusland. Samen met enkele kleinere landen en groepen streden zij tegen revolutionair Frankrijk.

De voorafgaande Eerste Coalitieoorlog was in 1797 beëindigd, nadat de vijanden van de Franse Revolutie een verpletterende nederlaag hadden geleden. Alleen Groot-Brittannië handhaafde de staat van oorlog met Frankrijk.

Nieuwe coalitie

In 1798 en 1799 werd een Tweede Coalitie gevormd. Deze bestond uit Groot-Brittannië, Oostenrijk, Rusland, het Koninkrijk Napels, het Ottomaanse Rijk, Portugal en de Franse royalisten. Het was de eerste keer dat Rusland zich met de problemen met Frankrijk ging bemoeien. Net als in de Eerste Coalitieoorlog was het de bedoeling om te voorkomen dat de ideeën van de Franse revolutionairen verder verspreid zouden raken. De Tweede Coalitieoorlog werd op 12 maart 1799 een feit: het Directoire (het bestuur van Frankrijk) verklaarde Oostenrijk de oorlog.

Moeiteloze opmars

De Tweede Coalitie had een drievoudig aanvalsplan bedacht. De drie grootste machten zouden Frankrijk allen vanuit een andere hoek moeten naderen: Groot-Brittannië via de Lage Landen, Oostenrijk via Italië en Rusland via de Helvetische Republiek (Zwitserland). De eerste maanden verliepen voorspoedig. De Fransen waren in juni al uit het grootste deel van Italië verdreven. Eind augustus lukte het de Britten om de vloot van de Bataafse Republiek (Nederland) in te nemen. Vanaf september keerde het tij.

Staatsgreep van 18 Brumaire

Op 9 november (in Frankrijk op dat moment 18 Brumaire genoemd) greep Napoleon Bonaparte de macht in Frankrijk. Hij verving het Directoire door een Consulaat, met hemzelf als eerste Consul. Hij nam tevens het militaire heft in handen en nam zelf de leiding over de Franse strijdkrachten in Italië.

De Fransen slaan terug

Al voor Napoleons staatsgreep hadden de Franse troepen weer wat overwinningen weten te behalen. Zo werden eind september de Russen in de Helvetische Republiek verslagen. Niet lang daarna besloot Rusland zich terug te trekken uit de Coalitie. In september en oktober werd ook in de Bataafse Republiek hard teruggeslagen. In de Slag bij Bergen en Slag bij Castricum behaalden Frans-Bataafse troepen klinkende overwinningen.

Slag bij Marengo

Op 14 juni 1800, in de Slag bij Marengo, nabij Alessandria, kwam het eindelijk tot een treffen tussen Napoleon en de Oostenrijkers, die onder bevel stonden generaal Michael Melas. De Oostenrijkse aanval kwam als een complete verrassing op de Fransen, die dan ook terug werden geslagen. De strijd leek op een Oostenrijkse overwinning uit te lopen, maar Napoleon had geluk. Met de komst van verse troepen onder bevel van generaal Desaix kon hij in de tegenaanval gaan en de Oostenrijkers ternauwernood verslaan.

Ook in Duitsland zag het er slecht uit voor de coalitie. In de Slag bij Hohenlinden op 3 december, nabij München, werden de Oostenrijkse en Beierse troepen verpletterend verslagen. Dit was de laatste grote veldslag in de Franse revolutionaire oorlogen.

Vrede van Lunéville

Na de Franse overwinningen in Duitsland en Italië zag Oostenrijk zich gedwongen om vrede te sluiten. Op 9 februari 1801 werd de Vrede van Lunéville getekend. Zowel Oostenrijkse als Duitse gebieden werden overgedragen aan Frankrijk, waaronder de Oostenrijkse Nederlanden (het huidige België en Luxemburg). Dit verdrag werd later ook door de Russen getekend.

Moegestreden

Opnieuw bleef Groot-Brittannië over als enige openlijke vijand van Frankrijk. De Britten, die al sinds 1792 onafgebroken oorlog met de Fransen voerden, raakten moegestreden. Op 25 maart 1802 sloten Frankrijk en Groot-Brittannië de Vrede van Amiens. De vrede duurde echter slechts één jaar. Dit was de enige periode van vrede tussen de Britten en Fransen tussen 1792 en 1815.