Was de radio een belangrijke uitvinding?

Iedereen luistert tegenwoordig op verschillende manieren naar de radio. De één luistert via een stereotoren, de ander in de auto. Dit kan natuurlijk al heel lang, maar tegenwoordig kan je ook via de televisie radio luisteren en zelfs via je telefoon en een laptop met internet. Maar wanneer is de radio eigenlijk ontstaan en hoe belangrijk was deze uitvinding voor de samenleving? Dr. Suzanne Lommers van de Technische Universiteit in Eindhoven vertelt er alles over.

Het begin
Radio-uitzendingen startten in het jaar 1919, vlak na de Eerste Wereldoorlog. Dit zijn niet de radio's die we nu gewend zijn. Het waren houten kastjes met twee koptelefoons en een paar draaiknoppen. Radio luisteren was echt een hobby, mensen zaten 's avonds op hun zolderkamer met de houten radiokast aan de knoppen te draaien in de hoop wat geluid te horen. Dit was bijna allemaal ruis, tot je na veel gedraai aan de knoppen de juiste signalen ontvangt en dan klinkt het: 'Hello, this is Radio London.'

Wat luisterden ze nou?
Muziek was in het begin nog niet op de radio te horen. Mensen waren individueel op zoek naar live uitgezonden geluid. Zo voelden de mensen zich voor het eerst echt verbonden met de rest van de wereld. Dit was nieuw en heel anders dan wat er voor de radio was, namelijk de telegraaf en de telefoon. Je haalt als het ware de wereld in je eigen huis. Radio was een totaal nieuwe ervaring!

Een lucht vol met signalen
Hoe komt het dat het geluid uit Londen op een Amsterdams zolderkamertje te horen is? Dat komt door zendmasten. Zendmasten zetten geluid om in elektrische en magnetische signalen die in een cirkelvorm worden verspreid. Hoe meer kracht het signaal vanuit de toren krijgt, hoe verder weg het signaal nog te horen zal zijn. In 1919 konden mensen in Nederland al signalen ontvangen uit Londen.

Het grote publiek
In 1927 werden de eerste commerciële radiotoestellen verkocht, met ingebouwde luidsprekers. Zo konden mensen samen naar de radio luisteren. Vanaf dit moment werd de inhoud van de radioprogramma's belangrijk. Radio werd namelijk een massamedium en mensen gingen naar elkaar toe om samen radio te luisteren. De vraag was alleen wat de radiomakers nu moesten uitzenden. Tegenwoordig luisteren we naar muziek, het nieuws en het weer via de radio. In het begin was dat nog niet zo vanzelfsprekend.

Muziek!
Op 6 november 1919 werd door een Nederlandse man, genaamd Steringa Idzerda, voor het eerst muziek uitgezonden op de radio. Dit werd zelfs in de kranten aangekondigd, zodat heel veel mensen tegelijkertijd konden luisteren. Daarna moesten radiomakers keuzes gaan maken. Wat voor muziek gaan we uitzenden? Hoelang moet dat duren? Wanneer gaan we muziek uitzenden? Voordat de radio er was gingen mensen namelijk naar de schouwburg om muziek te luisteren en dan stonden ze uren achtereen met elkaar te kletsen terwijl op het podium muziek werd gespeeld.

Gevaarlijk
Radio vindt iedereen leuk, maar dat kan ook heel gevaarlijk zijn. Voor Adolf Hitler, de man die de Tweede Wereldoorlog startte, was de radio één van zijn belangrijkste wapens. Via de radio voerde hij een propagandaoorlog, daar had hij zelfs een hele boel mensen voor aangenomen. Hij wilde dat alle Duitsers en daarbuiten konden horen wat hij dacht zodat iedereen hem als een grote leider zou zien. Hij nam alle radiotoestellen in, verbood alle radiozenders en bracht vervolgens zijn eigen radio uit: de 'volksontvanger'. Hij liet alleen zijn eigen radiozenders toe, zodat mensen alleen maar hoorden wat Hitler te zeggen had. Dit deed hij niet alleen in Duitsland, maar ook in Nederland en andere landen na de bezetting. Gelukkig werden er al snel trucjes ontdekt zodat je wel andere radiostations kon luisteren via de volksontvanger.

Was de radio belangrijk?
De radio was zeker een belangrijke uitvinding, zelfs om meerdere redenen. Het was de voorloper van de televisie en tegelijkertijd het eerste massamedium. Het maakte van luisteren naar muziek niet langer een sociale ervaring, maar ook een individuele ervaring. Radio is een heel machtig wapen, zoals Hitler liet zien. De keuze voor een radioprogramma kan je identiteit bepalen en het gevoel van samenzijn en verbondenheid beïnvloeden. Als laatst is radio niet gemakkelijk te controleren door de staat, iedereen zou zelf radio kunnen maken. In handen van slechte mensen kan radio iets heel ergs zijn, maar in de handen van de juiste mensen is radio een erg goede uitvinding.

Tags

Reageren