Limietpalen – de grens bereikt

Actie tot behoud van de Limietpaaltjes van de Waterlinie

De argeloze wandelaar of fietser ziet ze gemakkelijk over het hoofd, vierkante, grijs stenen palen die net met hun kop boven het gras uitsteken of zich stand proberen te houden in een sloot. Als de passant er heen loopt, ziet hij ook niet veel opmerkelijks, ze hebben wat ribbels rond de paalkop en er staat een O op en een nummer. Dat is het wel zo’n beetje. Niet iets om je druk over te maken, zo lijkt het.

Niets is minder waar. De limietpalen zijn als voorwerp misschien niet zo imposant, waar ze voor staan des te meer. Het zijn grenspalen, middenin ons land. Ze geven dan ook geen landsgrenzen aan, maar de begrenzing van militair terrein. Rond de forten van de Stelling van Amsterdam en de Waterlinie, langs inundatiekanalen, bij sectorparken en bij veel andere objecten in deze verdedigingslinies stonden de palen om duidelijk te maken waar het civiel terrein ophield en de verantwoordelijkheid van het Ministerie van Oorlog begon. De O staat dan ook voor het Ministerie van Oorlog en het nummer is een volgnummer wat bij elk fort of werk opnieuw met tellen begint.

Verdwijnende grens

In de Stelling van Amsterdam en de Nieuwe Hollandse Waterlinie, twee van de grootste verdedigingslinies van ons land uit de 19e eeuw, hebben er honderden gestaan[1] die helaas in hoog tempo verdwijnen. Veelal door onwetendheid, maar ook omdat boeren of aannemers in opdracht van een waterschap of waterstaat het maar lastige dingen vinden die langs een dijk of sloot in de weg staan. Ze worden kapot gereden, weggehaald of men laat ze omvallen in de sloot.

Dat is jammer, want deze kleinste objecten in het UNESCO werelderfgoed van de Stelling van Amsterdam (en vanaf 2020 hopelijk ook UNESCO werelderfgoed Nieuwe Hollandse Waterlinie) zijn heel symbolisch voor het militaire landschap van deze verdedigingslinies. Ze staan letterlijk in dat militaire landschap, zijn heel tastbaar en maken duidelijk dat het landschap daadwerkelijk onderdeel van het verdedigingssysteem was. Want deze waterlinies ontleenden hun kracht aan het onder 40 cm water zetten van polderland tussen de forten en geschuts-batterijen en waardoor dit gebied vrijwel ondoordringbaar werd voor vijandelijke troepen.

Herstel en terugplaatsen

In 2017 zijn Menno Heling en Bas Kreuger in hun V6 project begonnen aandacht voor de limietpalen te vragen. Ze beijveren zich samen met een groep vrijwilligers om deze kleine erfgoedobjecten te behouden en het herplaatsen van nieuwe replicapalen. Daarvoor zijn ze een samenwerking aangegaan met de stichting Meer met Vrijwilligers om ze recht te zetten of nieuwe te plaatsen en kenners van de Stelling en Linie als René Ros (Documentatiecentrum Stelling van Amsterdam) en Dirk de Groot (Encyclopedie van de Waterlinie). Zij weten waar palen ontbreken en ze het beste geplaatst kunnen worden. Uiteraard gaat dit alles in overleg met de eigenaren die vaak al bezig zijn om de paaltjes te behouden en onderhouden.

Crowdfunding

Draag nu rees bij aan dit project en doneer 3 Eur door PAALTJE te SMSen naar 3669. 

Een eerste verhaal over limietpaaltjes is te lezen op het V6 verhalenplatform if then is now: https://ifthenisnow.eu/nl/verhalen/herkenbaar-aan-de-letter-o-limietpalen-langs-de-kromme-rijn-in-oude-glorie

Wil je helpen bij dit project? Contactpersonen zijn:

Bas Kreuger over de organisatie van het limietpaaltjes project: 06-47768450 of bas@kreugerincultuur.nl

Menno Heling over de verhalen en if then is now: 06-31974866 of menno@ifthenisnow.nl

Meer informatie over V6: https://ifthenisnow.eu/nl/verhalen/v6-hergebruik-objecten-en-verhalen-in...




[1]     442 SVA, 61% aanwezig, 39% zwaar beschadigd of verdwenen (informatie van http://www.stelling-amsterdam.nl/stelling/extra/grenspalen/index.php)

Reageren