#kerkverhalen: Waardig geloof en ongeloof

Pasen zet aan het denken, ook en vooral in onze geseculariseerde samenleving. Dat een ongeloofwaardig verhaal kan bijdragen aan waardig geloof is bekend. Maar kan het ook leiden tot waardig ongeloof?

Zo geseculariseerd is onze samenleving ook weer niet als er op Witte Donderdag meer tvkijkers zijn voor The Passion dan voor Ajax. Een verhaal dat 2000 jaar geleden voor het eerst werd verteld, spreekt nog steeds aan, zij het dan in een popversie. Dat levert onderzoekers een leuke probleemstelling op: hoe kan dit? De populariteit van de Mattheüs-Passion zorgt voor een soortgelijke vraag. Atheïsme geen bezwaar voor bewondering.

Maar dan het vervolg: Pasen. Jezus' lijdensdrama, dat dus nog steeds aanspreekt, loopt uit op een ongeloofwaardig opstandingsverhaal. De held van het kruisverhaal blijkt ook nog de held van een strijd op dood en leven. Dood is niet dood, aldus de moraal van het verhaal. Atheïsten en wetenschappers vragen: hoe kan dit?

Behalve het opstandingsverhaal is er het scheppingsverhaal, al even ongeloofwaardig na Darwin en de Big Bang. Theologen trekken een lijntje tussen de twee verhalen en zien opstanding als herschepping, lang zullen we leven. Maar, roept het koor van critici, zoals evolutionisme het scheppingsverhaal vervangt, zo maakt het opstandingsverhaal plaats voor een realistisch 'dood is dood'.

Zo gesteld lijkt het te gaan om een digitale keuze, ja of nee, voor of tegen. Daartussen zit ogenschijnlijk niets.

En toch loont het de moeite om geen genoegen te nemen met een keuze uit twee, en die tussenruimte te verkennen. Of het nu om Ajax gaat of The Passion, om de definitieve dood of om leven na de dood, om creatie of evolutie, iedereen hecht aan iets een bepaalde betekenis. Elk zingevingsspel wordt door iedereen in volle ernst gespeeld, want anders is het snel gedaan met het spel en wordt het een rommeltje. Het spel wordt zelfs zo serieus genomen dat de deelnemers meestal niet eens weten dat ze spelen. Sommigen gedragen zich in hun sector zelfs fanatiek exclusief. Maar iedereen is op eigen wijze een actieve speler binnen een speciale ruimte met eigen spelregels: stadion, tv, laboratorium, kerk. Het voetbalveld is net zo goed een taalveld als media, wetenschap, of levensbeschouwing.

Vanuit die tussenruimte gezien heeft elke sector een eigen woordenschat, eigen verbeeldingsvormen, eigen waarheidsclaims, eigen voorkeuren. Bij alle verschillen hebben ze dat gemeen. Zo overstijg je de digitale keuze, ga je er als een paraglider boven hangen, en krijg je uitzicht op al die schijnbaar concurrerende exclusieve sectoren met elk hun eigen bescheiden of arrogante gelijk.

Dit uitzicht verlost ons van een hoop gedoe met opgeklopte tegenstellingen. Het voordeel is bovendien dat de eigenheid van elke sectorwaarheid overeind blijft, terwijl er tegelijk overeenkomsten tevoorschijn komen. Appels en peren zijn spreekwoordelijk niet te vergelijken, en toch allebei fruit. Hoe verschillend ook en hoe tegenstrijdig, alle mensen zijn betekenistoekenners. Voor wie dat ziet, kan er waardig geloof èn ongeloof bestaan, soms binnen een zelfde persoon, deze druppelschrijver bijvoorbeeld.

Als iedereen elkaar het eigen aansprekende sectorverhaal gunt, ontstaat er ruimte voor een geloofwaardige omgang met geloof en ongeloof.

Zo, dat was een verlaat paaspreekje.

https://www.andredroogers.nl/waardig-geloof-en-ongeloof/

Reageren