De opkomst van de tuinbouw

Al in de veertiende eeuw was in Zuid-Holland sprake van gespecialiseerde tuinbouw. Dit kwam onder andere door de aanwezigheid van het hof van de graven van Holland in Den Haag en diverse kloosters. Voor de (draagkrachtige) hovelingen en geestelijken verbouwden de boeren verschillende soorten groenten, zoals uien. Er was zelfs sprake van enige export. De echte doorbraak kwam echter pas in de zeventiende en achttiende eeuw. De welvarende stedelingen konden zich groenten en zelfs bloemen veroorloven. De grond in het Westland, rondom Pijnacker en Bleiswijk, en in de omgeving van Leiden, bleek door de unieke samenstelling van zand en klei uitermate geschikt voor het verbouwen van landbouwproducten als asperges en tulpen.

Tuin van Holland
Leiden werd door de aanwezigheid van enorme bloemenvelden in de omgeving ook wel de tuin van Holland genoemd. De gunstige ligging en de aanwezigheid van goede waterverbindingen naar de omringende steden stimuleerden de vraag naar tuinbouwproducten sterk.

Introductie van de aardappel
Belangrijk was ook de komst van de aardappel. Ontdekkingsreizigers brachten deze van oorsprong Zuid-Amerikaanse plant al in de zestiende eeuw naar Europa: de eerste aardappel in Zuid-Holland werd in 1593 geplant in de botanische tuin van Leiden. Maar in deze periode werd de aardappel nog gezien als een geneeskrachtige plant, en niet als volksvoedsel. In de achttiende eeuw veranderde dat. In Holland bleek vooral het Westland zeer geschikt voor het verbouwen van aardappels. Eind negentiende eeuw was de aardappel een onmisbaar onderdeel van het Hollandse voedselpakket.

Luxeproducten
Daarnaast werden in de achttiende eeuw hier en daar ook bijzondere gewassen gekweekt, waaronder zelfs tropisch fruit. Dat gebeurde (op kleine schaal) in de parken bij de enorme buitenhuizen die rijke stedelingen daar in de achttiende eeuw hadden laten optrekken. In de negentiende en twintigste eeuw zouden ook steeds meer boeren zich gaan richten op de teelt onder glas van komkommers, tomaten, druiven en andere (sub)tropische groente- en fruitsoorten. Tegelijkertijd verwierven de Zuid-Hollandse tulpenvelden wereldfaam.