Susan Philipsz: the fall | Oude Kerk Amsterdam
Susan Philipsz: the fall | Oude Kerk Amsterdam
Na talrijke bezoeken aan de kerk en uitgebreid artistiek onderzoek presenteert de Schotse kunstenaar Susan Philipsz haar context-specifieke geluidsinstallatie, The Fall in het oudste gebouw van de stad.
Verhalen van een plek
Philipsz wordt weleens aangeduid als geluidsarchitect. Als vertrekpunt voor haar installaties neemt ze veelal bestaande muziek(stukken) die verbonden zijn met de geschiedenis en verhalen van een plek. Met door haar zelf gearrangeerde bewerkingen onderzoekt Philipsz de emotionele en ruimtelijke dimensie van geluid. Aan de hand van geluidsopnames, voornamelijk van haar eigen stem, creëert ze meeslepende omgevingen die het bewustzijn van de luisteraar versterken en hun perceptie van zichzelf op een bepaalde plaats en tijd tijdelijk veranderen. Haar geluidswerken zijn te zien en te horen geweest op talrijke plekken. Van afgelegen plekken zoals steegjes en bossen tot openbare ruimtes, zoals op een perron op de Documenta in Kassel, onder de Erasmusbrug in Rotterdam en recentelijk een verlaten zwembad in Bonn.
Installatie
Voor haar geluidsinstallatie in de Oude Kerk neemt Philipsz de muziek van ’s lands beroemdste componist, Jan Pieterszoon Sweelinck (1561-1621), als uitgangspunt. Sweelinck legde na de Reformatie in de Oude Kerk de basis voor openbare concerten. Jonge organisten uit heel Europa kwamen naar Amsterdam om les van hem te krijgen. 400 jaar geleden werd hij in de Oude Kerk begraven. Philipsz zoekt met haar geluidsinstallatie aansluiting bij dat jubileumjaar. Met een bewerking van Sweelincks compositie voor klavecimbel Mein Junges Leben hat ein End verkent ze de unieke akoestiek van het oudste gebouw van de stad op een nieuwe manier.
Door haar eigen stem in een monumentale omgeving te laten klinken, gaat ze dieper in op de architectuur en ruimte om ons heen. Philipsz: ‘Sound is materially invisible but very visceral and emotive. It can define a space at the same time as it triggers a memory.’
Voor de collegekamer van de Oude Kerk maakt Philipsz speciaal een apart werk: een sculptuur van een aantal orgelpijpen, die door de adem van de kunstenaar de ruimte leven in lijkt te blazen.
Sculpturen
Philipsz studeerde sculptuur aan de Duncan of Jordanstone College of Art in Dundee en voltooide een master in fine art aan de University of Ulster. Sindsdien is haar werk wereldwijd op tal van plekken te zien geweest. Een greep: de Internationale Biënnale van Melbourne in 1999, Manifesta 3 in Ljubljana in 2000, de Biënnale van Tirana in 2001, de Triennal of British Art in Tate Britain in 2003, de 16e Biënnale van Sydney in 2008. In 2010 kreeg ze de opdracht om een werk te maken voor het Solomon R. Guggenheim Museum in New York.
In 2013 was werk van Philipsz opgenomen in ‘Soundings: A Contemporary Score’, de allereerste grote tentoonstelling van geluidskunst in het Museum of Modern Art in New York City. In 2010 won ze de Turner Prize. Het was de eerste keer dat deze prestigieuze award werd toegekend aan een geluidswerk. Foto’s: Gert Jan van Rooij
