Nederlands Fotomuseum onthult 99 iconische beelden in de Eregalerij van de Nederlandse fotografie
Nederlands Fotomuseum onthult 99 iconische beelden in de Eregalerij van de Nederlandse fotografie
In het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam is 9 juni de Eregalerij van de Nederlandse fotografie voor publiek geopend. Het museum ontving Zijne Majesteit de Koning. Als een van de eerste bezoekers bekeek hij de Eregalerij van de Nederlandse fotografie en sprak hij met fotografen van wie werk in de Eregalerij is opgenomen.
Het is voor het eerst wereldwijd dat voor fotografie als hedendaags en actueel medium een Eregalerij is samengesteld. Met deze vaste presentatie die in ieder geval drie jaar staat, verstevigt het museum zijn betekenis als nationaal museum van de fotografie dat waakt over het fotografisch erfgoed van nu en van de toekomst.
Zes thema’s en tijdvakken
In de Eregalerij vertellen 99 foto's samen het verhaal van fotografie in Nederland van 1842 tot nu. De Eregalerij toont de hoogtepunten, vernieuwingen en de enorme stappen die fotografen maakten, van de uitvinding van de fotografie tot en met de innovaties van nu.
Directeur Birgit Donker van het Nederlands Fotomuseum: ‘Met de Eregalerij geven we dit eigentijdse medium het podium dat het verdient. We hopen dat de Eregalerij inspireert en leidt tot debat.’
De Eregalerij begint met de vroegste voorbeelden van foto’s, de zogenoemde daguerreotypieën, en toont werk van tientallen fotografen die grenzen opzochten, nieuwe technieken ontwikkelden en vernieuwing tot stand brachten. Van zwart-wit naar kleurenfotografie tot aan het digitale tijdperk. In zes tijdvakken wordt de bezoeker meegenomen door de boeiende ontwikkeling van 180 jaar fotografie. In dit persbericht lichten we enkele foto’s in de verschillende tijdvakken eruit.
Eerste tijdvak: Het nieuwe wonder 1839 – 1890
Beeld zien verschijnen op een lichtgevoelig oppervlak moet in de beginperiode van de fotografie wel een wonder hebben geleken. 1839 is het jaar van de officiële bekendmaking van de uitvinding van de fotografie. Mogelijkheden en magie van het nieuwe medium werden vervolgens beproefd. Het fotograferen was in deze tijd nog voorbehouden aan specialisten. Zoals Eduard Isaac Asser, een jurist en foto-pionier, die al in 1842 een portret maakte van zijn dochter Charlotte.
Met een in Parijs bestelde camera en een handleiding leerde hij zichzelf fotograferen. Hij maakte daguerreotypieën. De ontwikkeling van verschillende methodes volgden elkaar op, zoals daguerreotypie, albuminedruk (negatieven direct afgedrukt op papier), glasnegatieven, de eerste kleurenfoto in 1861 en zilvergelatinedruk, in 1871 uitgevonden.
Tweede tijdvak: Foto’s voor iedereen 1890 – 1920
‘Druk op het knopje, wij doen de rest’. Zo luidde de slogan van Kodak, het bedrijf opgericht door George Eastman dat in 1888 de Kodax-box camera op de markt bracht. Met de Kodak box-camera kon iedereen fotograferen en was het medium niet meer alleen voor specialisten. Elke camera had een filmrolletje met ruimte voor honderd foto’s. Als de film vol was stuurde je het geheel naar het laboratorium van Kodak.
Fotografie werd door deze productontwikkeling spontaner. De amateurfotografie kwam op zoals duidelijk blijkt uit de springende man op de foto Aan boord Warnemünde, afkomstig uit het familie-album van de familie Piek uit 1892. Je hoefde ook niet meer minutenlang stil te zitten om scherp op de foto te komen. Ook werden fotostudio’s voor het maken van portretten in deze periode populair.
Derde tijdvak: De nieuwe blik en Fotografie als wapen 1920 – 1945
Fotografen verkennen nieuwe mogelijkheden. Nieuwe standpunten, nieuwe beeldtaal (collages) en andere manieren om portretten te maken. Zoals het portret dat Piet Zwart maakte van antikoloniaal schrijver en verzetsheld Anton de Kom in 1933. Het is genomen met een perspectief van bovenaf.
De Nieuwe Fotografie bloeit tot de oorlog uitbreekt en de camera een wapen wordt tegen de Duitse bezetter en op gegeven moment zelfs wordt verboden (november 1944).
Vierde tijdvak: Op weg naar een betere wereld 1945 – 1970
Fotografen trekken erop uit: de camera wordt een instrument voor compassie, kritiek of het vastleggen van de vooruitgang zoals op Stoomsleepboot ‘Europa’ van Cas Oorthuys. Tijdens de Tweede Wereldoorlog legde deze fotograaf nog grimmige beelden vast, nu keek hij vooruit. De sleepboot stoomt optimistisch vooruit de toekomst tegemoet. Vanaf 1960 wordt kleurenfotografie breed toegankelijk
Vijfde tijdvak: Fotografie wordt zelfbewust 1970 – 2000
Fotografen zoeken een nieuwe kunst. Beeldend kunstenaars ontdekken de fotografie zoals Bas Jan Ader in 1970 met I’m too sad to tell you en Rineke Dijkstra met haar strandserie waarin zij de onzekerheid van pubers vastlegt. De twee werelden van fotografie en kunst groeien naar elkaar toe. Geënsceneerde fotografie ontstaat, bijvoorbeeld het fictieve familie-album van Paul de Nooijer die zijn eigen huis ombouwde tot fotostudio en er zichzelf, zijn vrouw en zoon satirische rollen toebedeelde. In de jaren 90 komen digitale camera’s op de markt.
Zesde tijdvak: Beeldcultuur 2000 – nu
Fotografie is overal en altijd van iedereen. Fotografen surfen vrolijk én kritisch mee op internet. De kracht en veelzijdigheid van het fotografische beeld worden verder benut. Foto’s worden digitaal bewerkt of digitaal gevormd tot fantasiebeeld zoals Flowers in December van Sanja Marusic. Afbeeldingen worden kunstobjecten, zoals de installatie Neutral (openhearted) van Anouk Kruithof waarin ze van internet gekaapt beeld gebruikt.
Na 2000 worden camera’s ingebouwd in telefoons. Dit is ook het tijdperk van de selfies en het Instagram account. Dat laatste gebruikt Meryem Slimani om haar moeder te portretteren in een mix van streetwear en traditionele Marokkaanse kleding.
Publiek kiest: 99 + 1
De Eregalerij bestaat uit 99 iconische werken plus één lege lijst. Deze plek staat symbool voor de foto die - bewust of onbewust – niet is gekozen óf niet is opgemerkt, dan wel niet bekend was of (nog) niet werd gewaardeerd. Het publiek mag deze ‘ontbrekende foto’ zelf invullen. De Eregalerij nodigt op deze manier iedereen uit op de huidige selectie foto’s te reageren. Bezoekers kunnen hun eigen +1 foto toevoegen via een speciale app tijdens hun bezoek aan de Eregalerij.
Levendige verhalen via de app
Deze beelden en vele andere foto’s in de Eregalerij laten je met andere ogen naar de wereld kijken. Met levendige beeld- en audioverhalen in een speciaal ontwikkelde app wordt bij iedere foto uitgelegd wat deze zo bijzonder maakt en waarom deze een plek in de Eregalerij verdient. Met verhalen verteld vanuit verschillende perspectieven komt ook hier meerstemmigheid aan bod. Met de app, ontwikkeld in samenwerking met het cultuurlabel DOOR van IN10, worden bezoekers uitgenodigd om favorieten te kiezen en hun eigen +1 foto te uploaden.
Vanaf 9 juni is de Eregalerij app te downloaden via de App store en Google Play. De eerste vijf verhalen kan je direct bekijken. Zodra je in de tentoonstelling bent, kun je alle foto’s en de boeiende verhalen erachter ontdekken door de QR codes te scannen.
Meer weten?
Bekijk de online pers rondleiding met Wilfried de Jong door de Eregalerij
Presentator en fotografieliefhebber Wilfried de Jong geeft een online persrondleiding door de Eregalerij met een introductie van Birgit Donker, directeur Nederlands Fotomuseum. De Jong interviewt Anton Corbijn over het belang van een Eregalerij voor de Nederlandse fotografie. Vervolgens gaat hij in gesprek met leden van de selectiecommissie onder wie Frits Gierstberg, Khalid Amakran en Mattie Boom, over de totstandkoming van de fotoselectie. Ook interviewt hij enkele van de fotografen wiens werk in de Eregalerij is opgenomen.
