#kerkverhalen: De aartsengel Michaël uit Berlijn naar Nieuwe Kerk Amsterdam
Een van de topstukken uit de Gemäldegalerie in Berlijn, het imposante schilderij De aartsengel Michaël (ca. 1633) van Luca Giordano, komt in februari naar Nederland. De Nieuwe Kerk Amsterdam exposeert het in de achtste editie van de serie Meesterwerk, van 16 februari t/m 7 april.
De komst van dit doek is bijzonder omdat er in Nederland geen werken van de grote Italiaanse barokschilder Giordano voor het publiek te zien zijn. De aartsengel Michaël imponeert niet alleen door zijn enorme formaat, schoonheid, zeggingskracht en overweldigende dynamiek, maar ook door de symboliek die typerend is voor de strijd van de Rooms-katholieke Kerk met het opkomende protestantisme (de contrareformatie). De Nieuwe Kerk is een spannende plek om dit schilderij te tonen, want de kerk is het toneel van heftige strijd geweest: in 1578 vond in Amsterdam de Alteratie plaats, de stad werd juist van katholiek protestants.
Inspiratie door onder anderen Rembrandt
Het werk van Giordano is onder meer te herkennen aan sterke licht-donkercontrasten, dynamische composities en dramatische voorstellingen met bijpassende gebaren. Hij bewonderde Dürer, Rafaël, Rubens en Titiaan, maar liet zich ook inspireren door Rembrandt. Een portret van Rembrandt naar een zelfportret van de Hollandse kunstenaar, toegeschreven aan Giordano, bevindt zich in het Museo Nazionale di Capodimonte in Napels. Giordano moet etsen van Rembrandt hebben gekend, aangezien zijn werk talrijke elementen bevat die aan Rembrandt doen denken.
Het twee meter hoge schilderij verbeeldt het Bijbelverhaal waarin de aartsengel Michaël de duivel en de gevallen engelen verslaat (Openbaring 12:7–9). De strijd tussen de engel en de demonische figuren symboliseert de strijd van de contrareformatie, maar ook meer algemeen die tussen goed en kwaad.
Achtste editie Meesterwerk
Deze editie van het Meesterwerk is te zien van 16 februari tot en met 7 april 2019. In de serie schitteren kunstwerken die zó bijzonder zijn dat ze bijna nooit worden uitgeleend. Steevast zijn dit werken met een – soms onverwachte – religieuze of spirituele lading, die vragen om contemplatie en introspectie en die prachtig uitkomen in de gotische ruimte van De Nieuwe Kerk. De achtste editie van het Meesterwerk wordt mede mogelijk gemaakt door Van Lanschot en de andere vaste partners en sponsors.
Eerdere Meesterwerken waren De Heilige Familie van Rembrandt (2011), Andy Warhols The Last Supper (pink) (2012), Francis Bacons triptiek In Memory of George Dyer (2014), Tristan’s Ascension (The Sound of a Mountain Under a Waterfall) / Fire Woman van Bill Viola (2015), Marc Chagalls Calvary (2016), Pentecostés van El Greco (2017) en Gazing Ball (Perugino Madonna and Child with Four Saints) van Jeff Koons (2018).
Afbeelding: Luca Giordano, De aartsengel Michaël, ca. 1633. Olieverf op doek, 198 x 147 cm Staatliche Museen zu Berlin, Gemäldegalerie, eigendom van de Kaiser Friedrich Museumsverein.
