Everyday, Someday & Other Stories. Collectie 1950-1980 | Stedelijk Museum Amsterdam
Everyday, Someday & Other Stories. Collectie 1950-1980 | Stedelijk Museum Amsterdam
Het Stedelijk presenteert in drie delen de collectie op een nieuwe, thematische manier. Deel 2, Everyday, Someday and Other Stories, toont ontwikkelingen in de beeldende kunst en vormgeving vanaf de jaren 50 tot de jaren 80. Kunstenaars en vormgevers laten zien dat het een tijd is van nieuwe mogelijkheden en vooruitgang, van massacultuur, popcultuur en consumptie, maar ook van kritiek op de gevestigde orde. Door bekende werken uit de collectie te combineren met onbekendere, worden er andere verhalen verteld vanuit uiteenlopende perspectieven, en nieuw licht geworpen op de collectie van het Stedelijk.
Everyday
Het Everyday in de titel verwijst naar het gegeven dat kunst steeds dichter bij het dagelijks leven komt te staan: alledaagse materialen, handelingen en gebeurtenissen doen hun intrede. Zo werkt beeldhouwer Jackie Winsor met touw, maakt Bruce Nauman van simpele handelingen videowerk en verheft stanley brouwn iets simpels als de weg vragen tot kunst. Anderen, als Claes Oldenburg en Tetsumi Kudo, gebruiken alledaagse producten, Robert Rauschenberg werkt zelfs met afvalmateriaal. Ook laten kunstenaars zien hoe de massamedia meewerken aan beeldvorming en stereotypering, getuige werken van Andy Warhol, Cindy Sherman, Barbara Bloom en Hans Eijkelboom.
Someday
In Someday zit het idealisme van die tijd besloten: Constant ziet in Humo Ludens een toekomst voor de spelende mens, Ben d’Armagnac sticht een commune die Louwrien Wijers inspireert tot poëtische taalwerken. De invloed van de ruimtevaart is groot: de foto van astronaut William Anders van de aarde zou het symbool worden voor de kwetsbaarheid van onze planeet, en er zijn talloze Space Age-geïnspireerde ontwerpen, van onder meer Václav Cigler, JVC, Wim Crouwel en Peter Ghyczy.
Het streven naar idealen betekende ook protest tegen de gevestigde orde, af te lezen aan de grote wand met protestaffiches in de tentoonstelling.
Foto’s van William Irwin laten betogingen zien tegen de Vietnamoorlog en voor de Civil Rights Movement; onderwerpen waar de katholieke non en pop art-kunstenaar Corita Kent de makkelijk te verspreiden zeefdruk voor inzette. Günter Beltzig ontwierp de Floris, een stoel om mee te nemen naar sit-in demonstraties. Foto’s van Maurice Boyer en Pieter Boersma getuigen van de leegstand in Amsterdam en krakersrellen, terwijl Cor Jaring in het Amsterdamse Hilton John Lennon en Yoko Ono vastlegt die vanuit hun bed de wereldvrede propageren.
Ook de tweede feministische golf heeft grote impact. Een zaal met vier vrouwelijke kunstenaars laat dit vanuit verschillende posities zien, met werk van Lynda Benglis, Corita Kent en Lee Bontecou vanuit de VS en Magdalena Abakanowicz vanuit het communistische Polen. Hun materialen als textiel en technieken als zeefdruk en video werden gezien als ‘toegepast’ en ‘vrouwelijk’, en stonden in hun tijd nog in minder hoog aanzien dan de traditionele schilder- en beeldhouwkunst.
Other Stories
Other Stories staat voor het vertellen van andere verhalen met bekende werken, door ze van andere contexten te voorzien. Zo is een van de grootste publiekslievelingen, het paradijselijke La perruche et la sirène van de Franse kunstenaar Matisse eindelijk weer te zien.
Het werk gaat een dialoog aan met de abstracte bloemvormen van de Amerikaan Ellsworth Kelly en schilderijen van de Haïtiaanse kunstenaars Robert Saint-Brice en Gesner Abelard, die de natuur eveneens tussen figuratie en abstractie in weergeven.
Fluxus wordt bezien vanuit de Duitse kunstenaar Mary Bauermeister, wier atelier in Keulen rond 1960 een belangrijk trefpunt was voor avant-gardisten als Nam June Paik, John Cage, Karlheinz Stockhausen, Christo en Wolf Vostell. Zij had in 1962 haar eerste tentoonstelling in het Stedelijk, en was zeer beroemd – een geschiedenis die opnieuw tot leven wordt gewekt.
Het Stedelijk werpt verder nieuw licht op de ‘minimal gestures’ in de kunst: werk van Carl Andre, Robert Ryman, Maria van Elk, Jan Dibbets en Jo Baer wordt gecombineerd met dat van Ganesh Haloi en Chavalit Soemprungsuk, die vanuit India en Thailand niet snel tot de minimal art worden gerekend.
Andere verhalen komen ook de kunst binnen via de diaspora; met Surinaamse kunstenaars als Ron Flu, Armand Baag, Erwin de Vries, Ed Hart, Soeki Irodikromo en Quintus Jan Telting en vanuit de Joodse diaspora met het werk van Marie-Louise von Motesiczky.
Reizen blijkt een belangrijke manier om kennis te maken met nieuwe materialen, technieken en verhalen. Zo verzamelt Batia Suter tijdens haar reizen boeken, die ze op een associatieve manier in een 12,5 meter lange installatie verwerkt.
Ettore Sottsass raakt zichtbaar geïnspireerd door India en Sheila Hicks door de weeftechnieken in Latijns-Amerika. Die laatste is een mooie tandem met de recente aankoop van werk van Sarah Zapata, die de Peruaanse weeftechnieken combineert met traditionele Amerikaanse manieren om tapijten te maken. Ook Japan zorgt voor een tweeweg-beïnvloeding, zowel van de Amerikaans-Japanse ontwerper Isamu Noguchi als de Franse Charlotte Perriand.
Aanwinsten
De opstelling bevat nieuwe aanwinsten van Armand Baag, Ganesh Haloi, Corita Kent, Marie-Louise von Motesiczky, Batia Suter, Quintus Jan Telting en Sarah Zapata, die de collectie van het Stedelijk verbreden. Shows works of
Everyday, Someday & Other Stories shows works of:
Magdalena Abakanowicz, Gesner Abelard, William Anders, Carl Andre, Archizoom Associati, Ben d’Armagnac, Armand Baag, Jo Baer, Klaus Barisch, Mary Bauermeister, Günter Beltzig, Lynda Benglis, Barbara Bloom, Pieter Boersma, Lee Bontecou, Theo van den Boogaard, Maurice Boyer, Steward Brand, stanley brouwn, John Cage, Miguel-Ángel Cárdenas, Ulises Carrión, Chimurenga, Christo, Václav Cigler, Constant, Wim Crouwel, Hanne Darboven, Jan Dibbets, Benni Efrat, Hans Eijkelboom, Maria van Elk, Ron Flu, Richard Buckminster Fuller, Peter Ghyczy, Pieter H. Goede, Ganesh Haloi, Ed Hart, Marion Herbst, Sheila Hicks, Hara Hiromu, Nan Hoover, Anneke Huig, Soeki Irodikromo, William Irwin, Cor Jaring, Jacqueline de Jong, JVC, Ellsworth Kelly, Corita Kent, Yves Klein, Hans Koetsier, Willem de Kooning, Huub & Adelheid Kortekaas, Tetsumi Kudo, Yayoi Kusama, Morris Louis, Nalini Malani, Piero Manzoni, Enzo Mari, Agnes Martin, Henri Matisse, Mario Merz, Sam Middleton, Ulf Moritz, Marie-Louise von Motesiczky, Bruce Nauman, Barnett Newman, Isamu Noguchi, Claes Oldenburg, Nam June Paik, Verner Panton, Ben Patterson, Charlotte Perriand, Plasteco Milano, Robert Rauschenberg, Terry Riley, Martha Rosler, Robert Ryman, Robert Saint-Brice, Seemon & Marijke, Cindy Sherman, Chavalit Soemprungsuk, Ettore Sottsass, Frank Stella, Karlheinz Stockhausen, Charles & Ray Eames, Elaine Sturtevant, Batia Suter, Ikko Tanaka, Jan Quintus Telting, Wolf Vostell, Erwin de Vries, Andy Warhol, Louwrien Wijers, Jackie Winsor, Jos Wong, Ryuichi Yamashiro, Sori Yanagi, Kamekura Yusaku, Sarah Zapata.
Audiotour
Kijken door de ogen van ...
Ook in dit deel van de nieuwe collectieopstelling geven kunstenaars, ontwerpers of conservatoren in iedere zaal in een audio tour een persoonlijke toelichting. Zij vertellen wat de drijfveer was om het werk te maken, wat het voor hen betekent en waarnaar ze op zoek zijn in hun werk. Conservatoren lichten toe wat een werk bijzonder maakt en hoe het in deze nieuwe opstelling past.
Afbeeldingen
1) Henri Matisse, 'La perruche et la sirène', 1952-53, gouache op papier, gemonteerd op doek, verworven met steun van de Vereniging Rembrandt en het Prins Bernhard Cultuurfonds, 1967, collectie Stedelijk Museum Amsterdam, 2) Robert Saint-Brice, Compositie, 1948, 3) Cor Jaring, Bed Peace Hilton Hotel Amsterdam, 1969, ontwikkelgelatinezilverdruk, schenking Paul Andriesse, 2013, collectie Stedelijk Museum Amsterdam, 4) Cindy Sherman, 'Untitled #112', 1982, chromogene kleurendruk, verworven in 1982, collectie Stedelijk Museum Amsterdam, courtesy of the artist en Metro Pictures, New York, 5) Armand Baag, De stoffenhandelaar, 1976
