André Kertész in FOAM met Mirroring Life

André Kertész (1894 - 1985) staat bekend om de buitengewone bijdrage die hij met zijn poëtische werk heeft geleverd aan de beeldtaal van de fotografie in de 20ste eeuw. Foam presenteert een overzicht van zijn oeuvre.

Er is vroeg werk te zien, gemaakt in zijn geboorteland Hongarije, de periode in Parijs, waar hij tussen 1925 en 1936 één van de voornaamste figuren in de avant-garde fotografie was, tot en met werk uit New York, waar hij bijna vijftig jaar woonde.

Ongebruikelijke composities

“Everybody can look, but they don't necessarily see”, zei Kertész eens in een interview. De tentoonstelling geeft inzicht in zijn creatieve vermogen om aan de hand van ongebruikelijke composities een nieuw zicht op de werkelijkheid te creëren. Het is een eerbetoon aan de fotograaf die door Henri Cartier-Bresson als één van zijn leermeesters werd beschouwd.

Op zeer jonge leeftijd voelde André Kertész zich al aangetrokken tot fotografie die hij als kind in geïllustreerde magazines aantrof. In 1912 kocht hij van zijn eerste salaris, na een studie bedrijfskunde, zijn eerste camera. Zijn hobby nam al snel de overhand. Hij fotografeerde boeren, zigeuners,  landschappen en maakte speelse composities met zijn broers als figuranten. Zelfs toen hij in het leger moest dienen in 1914, liet hij zijn camera niet achter.

Anonieme flaneur

De foto’s die hij nam tijdens de oorlog vormen echter meer een persoonlijk dagboek dan een nieuwsverslag. In 1925 verliet hij Hongarije om zich in Parijs te vestigen. Meer dan andere fotografen van zijn tijd, zoals Jacques Henri Lartigue, die zich richtte op zijn eigen flamboyante levensstijl, of Brassaï, die als een voyeur het nachtelijke Parijs vastlegde van de cabarets en verboden verleidingen, werkte Kertész als anonieme flaneur.

Hij observeerde de stad van café tot park of keek simpelweg toe vanuit het raam van zijn appartement. Hij fotografeerde zijn kunstenaarsvrienden, etalages, posters en symbolen op straat, schaduwen van bomen, voorbijgangers, straatkinderen, een bril op tafel – simpele dingen, maar altijd vanuit unieke perspectieven vastgelegd, waarmee hij poëzie in het alledaagse wist te vinden.

In 1936 verliet Kertész Parijs om voor het agentschap Keystone in New York te gaan werken. Hij nam zich voor om na een jaar of twee terug te keren naar Parijs en liet de meeste van zijn negatieven in Frankrijk achter. Vanwege gebrek aan inkomen en het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was terugkeren echter geen optie.

In New York werd zijn werk voor lange tijd niet op waarde geschat tot John Szarkowski, de nieuwe fotografiecurator van MoMA, in 1964 zijn werk herontdekte en een solotentoonstelling met zijn werk organiseerde inclusief een catalogus die 64 foto’s bevatte. In 1963 vond Kertész bovendien de negatieven terug die hij in 1936 in Frankrijk had achtergelaten, waardoor zijn uitgedunde oeuvre ineens weer een stuk vollediger werd.

Artistiek oeuvre van 70 jaar 

In 1984, een jaar voordat hij zou komen te overlijden, doneerde Kertész 100.000 negatieven, 15.000 kleurendiapositieven, brieven en andere persoonlijke documenten aan het Franse Ministerie voor Cultuur. In Foam is hiervan een ruime selectie van zo’n 200 foto’s te zien. De zwart-witfoto’s zijn moderne zilvergelatinedrukken, geprint vanaf deze negatieven.

Aan de tentoonstelling is bovendien een bijzondere selectie van unieke historische documenten, zoals geïllustreerde tijdschriften, fotoboeken, contactvellen en dummies toegevoegd. Mirroring Life geeft in chronologische volgorde een overzicht van Kertész’ 70-jarige artistieke oeuvre: de Hongaarse periode (1912-1925), zijn periode in Parijs (1925-1936), de Amerikaanse periode in New York (1936-1985) en de internationale periode die op de herwaardering van zijn werk volgde, waarin hij zijn artistieke ziel terugvond en verschillende reizen ondernam waarin zijn fotografie opnieuw tot bloei kwam.

Kertész’ meest bekende en gerespecteerde werk is in zwart-wit geschoten, maar de tentoonstelling bevat ook een klein deel kleurenfoto’s. Omdat die nauwelijks gepubliceerd of tentoongesteld zijn, zijn ze altijd een minder bekend onderdeel van zijn oeuvre gebleven. Ondanks een verscheidenheid aan periodes en omstandigheden, thema’s en stijlen onthult Mirroring Life de consistente poëtische benadering in het werk van André Kertész.

https://www.foam.org/nl/museum/programma/tentoonstellingen