Amsterdam Museum

Horizontal tabs

Beschrijving

Het Amsterdam Museum is een voormalig weeshuis in het centrum van Amsterdam. Het heeft een nieuw bestaan gekregen als historisch museum van de stad. Niet alleen is het gebouw een bewijs van de historie, maar het museum laat je ervaren wat Amsterdam tot Amsterdam heeft gemaakt.

Het Amsterdam Museum is gevestigd in het voormalige Burgerweeshuis. Toen het Amsterdamse Burgerweeshuis in 1960 van de Nieuwezijds Voorburgwal naar een nieuwe vestiging verhuisde, kocht de gemeente het complex om er een museum te kunnen vestigen. Na een ingrijpende restauratie opende het Amsterdams Historisch Museum (nu Amsterdam Museum) in 1975 zijn deuren.

Nonnenhuis

Voordat het pand dienst zou doen als een blik op de Amsterdamse historie kende het ook andere bestemmingen. Tot aan de Alteratie van 1578, waarbij het katholieke stadsbestuur werd afgezet, bevonden zich hier het nonnenklooster van Sint Luciën en het Oudemannenhuis. In 1580 werd het klooster ontruimd en als weeshuis ingericht. De resterende nonnen kregen een onderkomen in huisjes langs de Sint Luciënsteeg.

De bestemmingsverandering vereiste geen grootscheepse aanpassingen. Veel gemeenschappelijke ruimtes van het klooster waren prima geschikt voor een weeshuis. In 1598 bouwde Hendrick de Keyser langs de Begijnensloot een nieuwe vleugel voor de kleine kinderen, waarin een galerij was opgenomen met een gebeeldhouwd fries met voorstellingen uit het leven van de weeskinderen. In 1632 breidde het weeshuis uit met de aangrenzende gebouwen van het voormalige Oudemannenhuis aan de andere zijde van de Begijnensloot. Deze uitbreiding vormde het begin van een grote verbouwing die het huidige aanzien van het gebouwencomplex grotendeels heeft bepaald.

Versierde ingang

Zo werden er aan de Kalverstraat en later aan de Sint Luciënsteeg fraaie ingangspoorten gemaakt om passanten op het bestaan van het weeshuis, dat bijna geheel ging achter huizenrijen, te attenderen. Ook kwam er een driehoekig gevelfront, versierd met het stadswapen en omgeven door betonnen fruitslingers. Boven de ingang prijkte een groot reliëf met de duif, symbool van het weeshuis, omringd door een achttal weeskinderen. Versregels van Joost van den Vondel en reliëfs van weeskinderen spoorden bezoekers aan tot het doen van giften.Tijdens de verbouwing van de binnenplaats werd ook besloten een eigen uitgang naar de Sint Luciënsteeg te maken. Twee huurhuizen werden gesloopt voor een voorplein met poort. Hoewel ze het jaartal 1634 draagt, dateerde de poort uit het laatste kwart van de zestiende eeuw. Waarschijnlijk is het oorspronkelijk een van de toegangen tot de stadstimmerwerf geweest.

Direct achter de poort van de Kalverstraat liep een galerij langs de jongensbinnenplaats. De galerij bestaat nog steeds uit hoge Dorische zuilen met bogen, om zoveel mogelijk licht toe te laten naar de timmerwerkplaats op de begane grond. In 1634 verrezen aan de meisjesbinnenplaats drie zeer moderne en monumentale gevels naar een ontwerp van Jacob van Campen (1595-1657). Opvallend zijn de pilasters in de kolossale orde met Ionische kapitelen. Pilasters over twee verdiepingen waren nog nauwelijks gebruikt in ons land. Dit kapiteel is bekend geworden als het ‘Van Campen-kapiteel’ en heeft veel navolging gevonden.

Het kinderhuis van Hendrick de Keyser uit 1598 werd in 1744 vervangen door nieuwbouw. De gevel werd in precies dezelfde stijl opgetrokken als die van Van Campen. Het voormalige Oudemannenhuis, het jongensonderkomen, kreeg een zandstenen ingangsportaal in de stijl van Lodewijk XV.

Unieke portrettengalerij

De jongensbinnenplaats werd door de Begijnensloot van de meisjesbinnenplaats gescheiden. In de sloot kwamen de toiletten van het weeshuis en de riolen van de huizen aan de Kalverstraat uit. Halverwege de negentiende eeuw werd de sloot gedempt. Nu is het een van de bekendste onderdelen van het Amsterdam Museum: een overdekte openbare passage waar groepsportretten van schutters worden getoond. Deze schuttersgalerij is een unieke museale opstelling; een stukje openbare straat dat als overdekte museumgalerij is ingericht.

Ode aan regenten

Na de ingang aan de meisjesbinnenplaats, ligt rechts het voormalige Cas Comptoir (geldkantoor). Nu bekend als regentenzaal vanwege de diverse naamborden van regenten aan de wand. Hier is veel van het oorspronkelijke interieur bewaard gebleven. De schoorsteenwand werd als één geheel ontworpen. De marmeren Ionische zuilkapitelen van de schouw hebben dezelfde versieringen als die op de binnenplaats. Op de zijkanten van de schoorsteen zijn met kaarsenstandaarden beschilderde panelen aangebracht. En boven de deuren bevinden zich aan weerszijden voorstellingen van een zeeslag, getiteld de 'slag op het Slaak'. Het driedelige tafereel werd in de zeventiende eeuw speciaal voor deze plek gemaakt, net als vele andere schilderijen die nu nog te bezichtigen zijn.

In 1732 werd de regentenzaal gemoderniseerd. Bij die gelegenheid maakten de 17de-eeuwse kruiskozijnen plaats voor de huidige schuiframen. Overige versieringen waren vooral wapenschilden en vergulde lijsten. Die zijn overigens nog steeds te bewonderen, net als de eerdere restanten van het weeshuis die deel uit maken van het museum. Alleen nu opgesierd met moderne belichtig, topschilderijen en interactieve displays. Daar hadden zelfs de rijke regenten niet van durven dromen.

Adres

Kalverstraat 92
1001 AC Amsterdam

Openingstijden

Iedere dag van 10.00 tot 17.00 uur, behalve op 1 januari, 30 april en 25 december.

Telefoonnummer

+31(0)205231822

Facilities

Tags

Reageren

  • 1
  • 2
  • 3
  • 4
  • 5
Aantal stemmen: 0